Al-Xorazmiy nomidagi Urganch Davlat Universiteti Iqtisodiyot fakulteti 301 – kasb ta’limi guruh talabasi Bog`bekov Muhammadning “Korxona iqtisodiyoti” fanidan “korxona iqtisodi fani” mavzusida yozgan

Chiziqli tarkibning ijobiy tomonlari: — o 'zaro zid, chalkash topshiriqlar berilish hollarini kamaytiradi: — yakkaboshchilik va shaxsiy javobgarlik mustahkamlanadi; — bu tarkib oddiy, puxta va tejamlidir; — bosqichlar soni kam bo'ladi; — boshqariluvchi obyekt ishiga kam kishi aralashadi; — vazifalar tez hal etiladi; — butun tizim samarali ishlaydi; — xodimlar faqat o 'z rahbariga hisobot beradilar.

Chiziqli-shtabli tuzilma har bir chiziqli rahbar qoshida ixtisoslashgan xizmatchilar, maslahatchilar kengashi, ya’ni shtablar tuzish yo'li bilan tashkil etiladi.

Bu tarkibning afzalligi shundan iboratki, chiziqli rahbarlar o'z diqqatlarini ilmiy tadqiqot ishlariga emas, balki, asosan, korxonaning joriy faoliyatiga qaratadilar. Kamchiligi boshqaruv tizimida ortiqcha bo‘g‘inlaming paydo bo'lishi, natijada boshqaruv tezkorligining susayishi, boshqaruv xarajatlarining o'sishiga olib kelishidir.

Funksional tuzilma tarkibi rahbarlar va tarkib bo‘g‘inlarining boshqaruv faoliyatini ixtisoslashtirishga qaratilgan. Bunda har bir boshqaruv bo‘g‘iniga muayyan vazifalar biriktirib quyiladi.

Funksional tarkibning ijobiy tomonlari: — bu tarkibda boshqaruv faoliyati chuqur ixtisoslashadi. Bu esa boshqaruv samaradorligining kasb mahorati darajasining o‘sishini ta’minlaydi. Masalan, marketing bo'yicha mutaxassis shu sohani boshqa yuqori organlar rahbarlaridan yaxshi biladi va bu ishni yuqori saviyada bajaradi; — funksional sohada muvofiqlashtirish ishini yaxshilashga erishiladi. Xodimlar bunga tez ko'nikma hosil qiladilar; — moddiy xarajatlarni kamaytiradi, boshqarishdagi takrorlanishlarga chek qo'yadi va hokazo.

Funksional tarkibning salbiy tomonlari: funksional organlar o'ziga topshirilgan vazifalarni sifatli bajarishdan manfaatdor bo'lib, «begona» vazifalar uchun ham , butun korxonaning umumiy faoliyati uchun ham javob bermaydi.

Chiziqli-funksional tarkibda asosiy boshqaruv-chiziqli boshqaruv hisoblanadi. Hamma boshqaruv bosqichlari va uchastkalarni mustaqil boshqarishda chiziqli rahbarlar tayinlanadi. Ularga ishlab chiqarish xo'jalik faoliyatini yakkaboshchilik tamoyillariga ko'ra boshqarish huquqi berilgan bo'lib, ular olinadigan natijalar uchun to 'liq javobgardirlar.