Al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot-texnologiyalari unversiteti Fan: O’zbekiston Tarixi Guruh: hsm024-1 Talaba: Yahyoyev Komronbek

Buxoro amirligini tugatilishi:

Sababi:

1920-yil 29-avgust kuni eski Chorjo‘yda Buxoro kommunistlari ko‘ngilli otryadining chiqishi tashkil etildi. Beshim Sardor boshchiligidagi kuchlar Sovet hukumatidan “yordam so‘rab” murojaat qildi. Turkfront qo‘shinlari bu vaqtga kelib safarbarlikka tayyor holatda turardi. M.V.Frunze Turkfront qo‘shinlariga “Qo'zg‘olon ko‘targan Buxoro mehnatkashlariga yordam ko‘rsatish to‘g‘risida” buyruq berdi.

Oqibati:

1920-yil 14-sentabrda Abduqodir Muhiddinov raisligida Umumbuxoro inqilob qo‘mitasi tuzildi. Hukumat - Xalq Nozirlari Soveti tuzilib, unga rais etib

Fayzulla Xo‘jayev tayinlandi. 1920-yil 6-oktabr kunlari boiib o‘tgan Xalq vakillarining I Butunbuxoro qurultoyi Buxoroni hokimiyat ishchi va dehqonlar qoiida boigan Xalq Sovet Respublikasi (BXSR) deb e’lon qildi.

6. 
   Ikkalasi ham Sovet Sotsialistik Respublikasi deb e’lon qilindi va respublikalarning yangi Konstitutsiyasi qabul qilindi. Unda bu respublikaning endi sotsialistik taraqqiyot yo’lidan borishi ta’kidlanib, yerga bo’lgan xususiy mulkchilik bekor qilindi va umumxalq mulkiga aylantirildi. Ana shu tariqa xalqlarning xohish-istagiga zid ravishda, boshqaruv sovetlar qo’liga o‘tdi.
   

7. 
   0 ‘rta Osiyoda milliy davlat chegaralanishi o‘tkazish bo‘yicha tashkiliy qo‘mitaning Rudzutak boshliq komissiyasi xulosasi “markaz”dagi sovet va partiya organlarida muhokama etildi. 1924-yil 9 -11-oktabrda bo‘lib o‘tgan RKP Markazqo‘mi Siyosiy Byurosi yig‘ilishida bu masala uzil-kesil hal etildi. 27-oktabrda esa SSSR sovetlarining II sessiyasi 0 ‘rta Osiyoda milliy hududiy chegaralanish to‘g‘risidagi qarorini qabul qildi. 0 ‘rta Osiyo hududi parchalanib, sobiq Turkiston, Buxoro va Xorazm respublikalari o‘rnida 0‘zbekiston SSR va Turkmaniston SSR, 0 ‘zSSR tarkibida Tojikiston ASSR tashkil etildi. Turkistonning qozoqlar yashaydigan qismi Qozog‘iston ASSR tarkibiga kiritildi.
   

8. 
   Qo‘mita komissiyasi 1924-yil 11-mayda o‘lka hududida SSSR tarkibiga kiruvchi 0 ‘zbekiston SSR ni tuzishni, 0 ‘zbekiston tarkibida Tojikiston muxtor viloyatini barpo etishni zarur deb topdi. Shu tariqa O’zSSR tashkil etildi.