Al-Хоrazmiy nоmidagi Urganch Davlat univеrsitеti

character; 

  to‘lov qobiliyati – capacity to pay; 

  kapital – capital; 

  ssudaning ta’minlanganligi – collateral; 

  iqtisodiy  konyunktura  va  uning  istiqbollari  –  current  business  conditions 

and goodwill. 

Bu  usulga  binoan  korxonaning  obro‘si,  mas’uliyat  darajasi,  qarzni  to‘lashga 

bo‘lgan  istagi  va  tayyorgarligi  tekshiriladi.  Dastavval  tahlilchi  korxonaning: 

o‘tmishda  o‘z  majburiyatlariga  qanday  munosabatda  bo‘lganligi,  qarzlarni 

to‘lashda  kamchiliklar  bo‘lganligi,  sub’yektning  iqtisodda,  bozorda  qanday 

mavqe’ga  ega  ekanligini  tekshiradi.  Bunda  tahlilchi  qarzdor  bilan  suhbat  olib 

boradi,  arxivdan  korxona  to‘g‘risida  materiallarni  olib  tahlil  qiladi,  boshqa  firma 

va banklar bilan maslahatlashadi va h.k. 

Tahlilchi  korxonaning  moliyaviy  holatini  baholashda  ular  mablag‘larining 

uch manbasini chuqur o‘rganib chiqadi. Bular: 

  joriy kassa tushumlari; 

  aktivlarni sotish; 

  moliyalashtirishning boshqa manbalari (aytaylik, pul bozoridagi qarzlar). 

Bulardan  tashqari,  tahlilchi  asosiy  e’tiborini  boshqa  omillarga  ham,  xususan, 

mamlakatdagi  iqtisodiy  ahvol,  turdosh  tovar  bo’yicha  raqobatning  mavjudligi, 

soliqlar,  xom-ashyoga  narx-navolar,  firmaning  aksionerlik  kapitaliga,  uning 

tuzilishiga,  aktiv  va  passivlarning  boshqa  moddalariga  bo‘lgan  nisbatiga  hamda 

qarzning ta’minlanishiga, uning yetarlilik darajasiga, sifatiga qaratadi.