«актуальные вопросы развития социального сектора экономики: отечественный и зарубежный опыт»

 
INTERNATIONAL SCIENTIFIC-PRACTICAL CONFERENCE 
«ACTUAL ISSUES OF THE DEVELOPMENT OF THE SOCIAL SECTOR OF THE 
ECONOMY: DOMESTIC AND FOREIGN EXPERIENCE» 
ANDIJAN, UZBEKISTAN, MAY 2020
230 
«Иқтисодиётнинг ижтимоий секторини ривожлантиришнинг долзарб масалалари: миллий ва хорижий тажриба» 
«Актуальные вопросы развития социального сектора экономики: отечественный и зарубежный опыт» 
маҳаллий бюджетларни шакллантиришнинг шаффофлигини ва унинг 
бажарилиши устидан назоратни таъминлашдир.[1] 
Халқ депутатлари маҳаллий Кенгашлари депутатларининг депутатлик 
назоратининг муҳим йўналиши маҳаллий бюджетини кўриб чиқиш, уни қабул 
қилиб, ижросини назорат қилиш ва ижроси тўғрисидаги ҳисоботни тасдиқлаш 
иборатдир. Шу боис Г.Исмоилова маҳаллий халқ депутатлари Кенгашларини 
маҳаллий бюджетнинг ижроси юзасидан ички назоратни амалга оширувчи орган 
сифатида фаолият юритади деб таъкидлайди.[2] 
Мамлакатимизда халқ депутатлари маҳаллий Кенгаши депутатлари 
томонидан маҳаллий бюджет ижроси устидан депутатлик назоратини амалга 
оширишнинг қуйидаги уч шакли мавжуд: 
-дастлабки назорат – навбатдаги молиявий йил учун маҳаллий бюджетни 
ва бошқа молия-солиқ масалаларига оид қарор лойиҳаларини муҳокама қилиш 
ва қабул қилиш, унга ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш; 
-жорий назорат –маҳаллий бюджет ижроси бўйича алоҳида масалаларни 
Кенгаш доимий комиссияси, ишчи гуруҳлари йиғилишларида кўриб чиқиш, 
шунингдек депутатлик сўрови муносабати билан муҳокама қилиш; 
-якуний назорат – маҳаллий бюджетнинг молиявий йил мобайнидаги 
ижроси ҳақидаги ҳисоботни кўриб чиқиш ва тасдиқлаш. 
Маҳаллий бюджетлар ижроси устидан дастлабки депутатлик назорати 
маҳаллий бюджетни кўриб чиқиш кўриб чиқиш ва қабул қилиш, унга ўзгартиш 
ва қўшимчалар киритишда намоён бўлади. 
Ўзбекистонда биринчи марта 2019 йил 9 декабрда “2020 йил учун 
Ўзбекистон Республикасининг Давлат бюджети тўғрисида”ги Қонуни қабул 
қилинди. У барча даражадаги давлат бошқаруви секторларининг бюджет 
жавобгарлигини ошириш, бюджет ижро интизомини янада мустаҳкамлаш, 
бюрократияни қисқартириш имконини беради, шунингдек маҳаллий 
ҳокимиятларга кўпроқ эркинлик беради. 
Қонунда бюджет жараёнининг барча жиҳатларини тартибга солинган 
бўлиб, Олий Мажлис, Вазирлар Маҳкамаси, минтақавий ва маҳаллий давлат 
ҳокимияти вакиллик органлари, шунингдек Молия вазирлиги ўртасида бюджет 
ваколатлари тақсимланган. Турли даражадаги бюджетлардан ажратиладиган 
маблағлардан фойдаланиш, уни қайта кўриб чиқиш ва ўзгартиришлар киритиш 
тартиби белгиланган. 
Хусусан: 
Қорақалпоғистон Республикаси Жўқорғи Кенгеси, халқ депутатлари 
вилоятлар ва Тошкент шаҳар, туманлар ва шаҳарлар Кенгашлари тегишли 
равишда қуйидагиларни тасдиқлайди: 
Қорақалпоғистон Республикаси бюджетидан, вилоятлар ва Тошкент шаҳар 
маҳаллий бюджетларидан, туманлар ва шаҳарлар бюджетларидан ҳудудий 

---