«актуальные вопросы развития социального сектора экономики: отечественный и зарубежный опыт»

 
INTERNATIONAL SCIENTIFIC-PRACTICAL CONFERENCE 
«ACTUAL ISSUES OF THE DEVELOPMENT OF THE SOCIAL SECTOR OF THE 
ECONOMY: DOMESTIC AND FOREIGN EXPERIENCE» 
ANDIJAN, UZBEKISTAN, MAY 2020 
143 
«Иқтисодиётнинг ижтимоий секторини ривожлантиришнинг долзарб масалалари: миллий ва хорижий тажриба» 
«Актуальные вопросы развития социального сектора экономики: отечественный и зарубежный опыт» 
 
маданияти, репродуктив хулқ ўзгариб бормоқда. Бунинг оқибатида “Эр-
хотинлик – Умурбод йўлдош (Ҳаётий шерик) – Ота-оналик – Қариндошлик - 
Маҳалладошлик” каби ижтимоий-маданий тизимни парчаланиши кузатилмоқда. 
Бу, ҳар бир оила аъзоси, яъни ота-оналар ўзлари учун, ўғиллар (ака-укалар) 
ўзлари учун, қизлар (опа-сингиллар) ўзлари учун масъул, яшаш тарзини 
белгилаб олишга ҳақли қабилидаги ҳаёт стратегисининг намунасида 
ифодаланмоқда. Агарда, ХХ асрнинг охирларида ўзбек оилаларига, ака-
укачилик, опа-сингилчилик, қариндошлик каби маънавий масъуллик ва 
мансублик яққол ифодаланган бўлса, бугунги кунда, яъни маданий 
экспанциянинг таъсири асосида ХХI асрнинг аввалларида ўзбек оилаларида 
индивидуаллик, ўз ҳаёти ва оилавий муносабатлар тарзини танлашда фақат оила 
аъзолари масъул эканлик оммавийлашмоқда. Натижада, ижтимоий фикрнинг 
тарбиявий, регулятив ва йўналтирувчи каби функциялари бажармай қолмоқда. 
Мисол тариқасида ўзбек киноижодкорлари томонидан яратилган “Суюнчи” 
номли бадиий фильмдаги уч дўстни олсак. Қишлоқдошлари касалхонда 
ётганилиги, уни фарзанди беморнинг аҳволидан хабар олмаётганлиги уларга 
етиб келганда, улар муҳокама ўтишида. Муҳими, ўз мақсадларига еришиб, 
фарзандлик бурчини адо этишга мажбур этишади. “Қишлоғимиз вижодони” 
номини олган онахон, ўзи ибрат бўлиб, бошқаларни ҳам намуна бўлишга даъват 
этади. Бу каби ҳолатлар, ижтимоий муносабатларни тартибга солишга ижобий 
мазмун касб этиб, номақбул хулқ-атворларни оммавийлашувига чек қуйиш учун 
хизмат қилади. Шу сабабли, миллий анъаналар ва қадиятларни функционал 
ролига алоҳида эътибор қаратиб, жамият ҳаётини таъминлашда улардан ўринли 
фойдалана билиш лозим.