«актуальные вопросы развития социального сектора экономики: отечественный и зарубежный опыт»

INTERNATIONAL SCIENTIFIC-PRACTICAL CONFERENCE 
«ACTUAL ISSUES OF THE DEVELOPMENT OF THE SOCIAL SECTOR OF THE 
ECONOMY: DOMESTIC AND FOREIGN EXPERIENCE»
 
ANDIJAN, UZBEKISTAN, MAY
 2020
 
206 
«Иқтисодиётнинг ижтимоий секторини ривожлантиришнинг долзарб масалалари: миллий ва хорижий тажриба» 
«
Актуальные вопросы развития социального сектора экономики: отечественный и зарубежный опыт
»
 
назаридан дунёнинг илғор мамлакатларига мурожаат қилишга интилдилар. 
Улардан баъзилари аллақачон муваффақиятга эришган - Сингапур, Финляндия, 
Ирландия ва Жанубий Корея мамлакатлари шулар жумласидан ва улар 
ривожланган давлатлар қаторида аҳоли жон бошига ялпи ички маҳсулот, ҳаёт 
сифати ва ўзларининг юқори технологияларини киритдилар. 
2. Ривожланаётган (ўрта ривожланган давлатлар), хом ашё, ишчи кучи, 
иқтисодиётнинг саноат секторини ташкил этиш, аҳоли жон бошига ялпи ички 
маҳсулотнинг ўсиши ва турмуш даражаси ва сифати жиҳатидан (Жанубий 
Aфрика, Чили, Чехия, Словения, Венгрия, Естония ва бошқалар) 
ривожланаётган мамлакатлар [2].
Бу гуруҳга геосиёсий режада алоҳида амбициялари бўлмаган, Ғарб 
мамлакатларининг технологияларини истеъмол қиладиган ва мустақил равишда 
ривожланишга даъво қилмайдиган давлатлар киради. Ушбу мамлакатларнинг 
стратегиясини истеъмолчилар жамиятини (ривожланган мамлакатлар ўтган 
босқич) ва Ғарб демократиясини ривожлантириш сифатида белгилаш мумкин. 
3. Инсон капитали ва саноатдан олдинги иқтисодиёт паст ривожланган 
давлатлар. Ушбу мамлакатлар гуруҳи ўз ривожланишида ривожланган 
мамлакатлардан тобора ортда қолмоқдалар ва ўзгариши мумкин бўлган реал 
ривожланиш стратегияларига эга эмаслар [3]. 
Давлатнинг 
инвестицияларни 
ривожлантиришдаги 
роли 
ҳақида 
гапирганда, инвестиция стратегиясининг баъзи вариантларини кўриб чиқилиши 
керак. Давлатнинг инвестиция стратегияси нуқтаи назаридан қўйидаги учта 
моделни кўриб чиқиш мақсадга мувофиқ (1-жадвал). 
Ушбу таснифлаш бозор иқтисодиётига эга мамлакатлар тажрибасини 
тизимлаштиришга 
уринишдир. 
Ушбу 
моделларнинг 
барчаси 
жуда 
муваффақиятли бўлганлиги билан ҳам муҳим, шунинг учун ўтиш давридаги 
мамлакатларда инвестиция сиёсатининг тегишли стратегиясини ишлаб чиқиш 
учун уларни амалга ошириш шартларини кўриб чиқиш зарур. 
Биринчи моделда "хусусий инвестициялар учун солиқ имтиёзлари асосий 
элемент бўлиб, иккинчиси хусусий лойиҳаларни давлат томонидан 
молиялаштиришга 
қаратилган. Учинчисида хусусий 
инвесторларнинг 
қарорларини мувофиқлаштириш ва инсон капиталига инвестицияларни 
рағбатлантириш механизмларини ишлаб чиқишга қаратилган. 
Жаҳон миқёсида капитални жалб қилиш сиёсатини таҳлил қилишда 
методологик усул сифатида инвестиция стратегияси моделига кўра давлатлар 
типологиясидан фойдаланилади. Aммо, у ёки бошқа миллий ўзига хосликнинг 
муҳимлигини ҳисобга олган ҳолда, ҳар қандай чораларни кўриш учун битта 
воситани ажратиб олиш жуда қийин, чунки ҳатто мазкур мамлакатларга ўхшаш 
давлатларда ҳам қўлланиладиган воситалар ва уларнинг оқибатлари 
прогнозларида ҳар хил тафовутлар мавжуд. 

---