|
INTERNATIONAL SCIENTIFIC-PRACTICAL CONFERENCE
«ACTUAL ISSUES OF THE DEVELOPMENT OF THE SOCIAL SECTOR OF THE
ECONOMY: DOMESTIC AND FOREIGN EXPERIENCE»
ANDIJAN, UZBEKISTAN, MAY
2020
162
«Иқтисодиётнинг ижтимоий секторини ривожлантиришнинг долзарб масалалари: миллий ва хорижий тажриба»
«
Актуальные вопросы развития социального сектора экономики: отечественный и зарубежный опыт
»
1-жадвал
Аҳоли турмуш даражаси рейтингида айрим мамлакатларнинг кўрсаткичлари,
2019 йил [1]
Ўри
н
Мам
ла
ка
т
Ха
вфс
из
ли
к
Шахс
эрк
ин
ли
ги
Да
вла
т бошқ
аруви
Иж
ти
м
ои
й фаолл
ик
Ин
ве
ст
иц
ион
м
уҳ
ит
Та
дби
рк
орли
к фаоли
ят
ин
и
ю
ри
ти
ш и
м
он
ият
ла
ри
Ин
фратуз
илма
объ
ек
тл
ари
би
ла
н таъми
нла
нга
нли
к
Иқт
ис
оди
й ри
вож
ла
ни
ш
да
ра
жа
си
Я
ша
ш ша
рои
тла
ри
С
оғли
қн
и с
ақ
ла
ш
Та
ъл
им
с
ифати
Эк
ологи
к м
уҳ
ит
1
Дания
5
2
3
2
6
7
8
8
1
8
3
10
2
Норвегия
2
1
1
1
2
9
15
12
7
5
11
7
3
Швейцария
1
12
7
8
13
3
7
2
4
3
12
5
4
Швеция
11
4
6
9
10
13
5
4
3
15
17
1
5
Финляндия
11
3
2
4
7
18
10
21
6
26
6
2
68
Қозоғистон
89
139
87
72
51
70
77
53
59
84
38 133
74
Россия
139
144
99
101
76
80
70
43
57
103 20
44
88
Қирғизистон
65
100 100
37
98
106
120
87
93
89
77
60
103 Ўзбекистон
63
147 148
22
87
129
103
65
100
41
81 160
108 Туркманистон
79
162 154
39
91
142
109
63
84
62
78 165
114 Тожикистон
86
149 141
26
117
122
131
148
104
74
89 136
Бу кўрсаткичлар тизимларининг барчаси кўп компонентли ва
профессионал фойдаланувчиларга мўлжалланган бўлиб, уларнинг катта қисми
ривожланишнинг алоҳида соҳалари ва алоҳида муаммоларини ифодаловчи
кўрсаткичлардир.
2019 йил бўйича тақдим этилган аҳоли турмуш даражаси рейтингида
Дания (83,96), Норвегия (83,96), Швейцария (83,64), Швеция (83,04),
Финляндия (82,39) каби мамлакатлар етакчи ўринларни эгалладилар [2].
Бу мамлакатлар хавфсизлик, шахс эркинлиги, давлат бошқаруви,
ижтимоий фаоллик, инвестицион муҳит, тадбиркорлик фаолиятини юритиш
имониятлари, инфратузилма объектлари билан таъминланганлик, иқтисодий
ривожланиш даражаси, яшаш шароитлари, соғлиқни сақлаш, таълим сифати,
экологик муҳит кўрсаткичлари бўйича энг юқори кўрсаткичларни намоён
қилганлар.
Ўзбекистон 2019 йил бўйича аниқланган рейтингда жаҳоннинг 167
мамлакати орасида 103-поғонани эгаллади. Айтиш лозимки, 2009 йилдан буён
мамлакатимиз 4 поғонага кўтарилди. Айни вақтда Қирғизистон бу давр
мобайнида 106-ўриндан 88-ўринга чиқиб, натижаларини 18 поғонага оширган.
Қозоғистон ҳам ушбу рейтингда 2009 йилда 78-ўриндан 68-ўринга кўтарилган.
INTERNATIONAL SCIENTIFIC-PRACTICAL CONFERENCE
«ACTUAL ISSUES OF THE DEVELOPMENT OF THE SOCIAL SECTOR OF THE
ECONOMY: DOMESTIC AND FOREIGN EXPERIENCE»
ANDIJAN, UZBEKISTAN, MAY
2020
163
«Иқтисодиётнинг ижтимоий секторини ривожлантиришнинг долзарб масалалари: миллий ва хорижий тажриба»
«
Актуальные вопросы развития социального сектора экономики: отечественный и зарубежный опыт
»
Туркманистон эса, аксинча 4 поғона пастга тушиб, ҳозирда 108-ўринни эгаллаб
келмоқда.
Таҳлиллар шуни кўрсатадики, мамлакатимиз ижтимоий фаоллик (22-ўрин)
ва соғлиқни сақлаш (41-ўрин) бўйича нисбатан юқори кўрсаткичларга эришган
бўлса, экологик муҳитни яхшилаш, шахс эркинлигини яхшилаш ва давлат
бошқаруви самарадорлигини такомиллаштириш бўйича амалга оширилиши
лозим бўлган муаммолар кўлами анча кенг. Ўзбекистон 2019 йилда экологик
муҳит кўрсаткичи бўйича 167 мамлакат орасида 160-ўринни, давлат бошқаруви
кўрсаткичи бўйича 148 ва шахс эркинлиги бўйича 147-ўринни эгаллаган.
Юқоридаги ҳолатдан келиб чиққан ҳолда сўнгги йилларда ҳукумат
томонидан мамлакатимизнинг халқаро рейтинг ва индекслардаги мавқеини
ошириш масаласига алоҳида эътибор қаратилмоқда. Энг аввало, бу соҳадаги
мавжуд муаммолар тан олинди. Мамлакатда тегишли йўналишлар бўйича
миллий рейтингларни юритишга ёрдам берадиган, амалга оширилаётган
ислоҳотларнинг халқаро мезонлар ва стандартларга мувофиқлигини
баҳолашнинг яхлит тизими мавжуд эмаслиги эътироф этилди.
Мазкур ҳолат халқаро ташкилотлар ва илмий муассасалар билан тизимли
ҳамкорлик алоқаларини ўрнатиш, масъул вазирлик ва идораларда
баҳоланаётган йўналишлар бўйича тавсиялар ва бошқа давлатларнинг ижобий
тажрибасини ўз ичига олган тегишли маълумотлар базасини, ходимларда эса
халқаро
рейтинглар
методологиясини
қўллаш бўйича дунёқарашни
шакллантириш имконини бермаяпти. Шу сабабли 2019 йил 19 февралда
Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Ўзбекистон Республикасининг
халқаро рейтинглар ва индекслардаги ўрнини яхшилаш чора-тадбирлари
тўғрисида”ги ПҚ 4210-сонли қарори қабул қилинди [1]. Ушбу ҳужжатга
мувофиқ республикамизнинг халқаро рейтинглардаги ўрнини мониторинг
қилиш ва баҳолашнинг миллий тизими яратилди.
Хусусан, юқорида келтирилган аҳоли турмуш даражаси индексида энг паст
кўрсаткичлардан
бири
бўлган
бошқарув
сифатида
ва
сиёсатнинг
самарадорлигини ўлчаш бўйича Миллий мониторинг тизимининг таркибий
қисми сифатида белгиланди. Давлат хизматларининг сифатини яхшилаш
мақсадида “сирли мижоз” институти ташкил этилди ва бошқа бир қатор
ижобий чора-тадбирлар амалга оширилмоқда.
Бизнинг фикримизча, мамлакатнинг халқаро рейтинглардаги ўрнинни
ошириш бирламчи вазифа эмас, балки ушбу рейтингларни шакллантиришда
тўғри ва объектив статистик маълумотларни тақдим этиш, иқтисодий тизим
фаолиятидаги камчиликларни аниқлаш ва уларни бартараф этиш, иқтисодий
сиёсатнинг устувор йўналишларини белгилаб олиш асосий вазифа бўлиши
керак. Натижада рейтинглардаги кўрсаткичларни яхшилашга интилиш,
аниқланган муаммоларни ҳал этиш орқали мамлакатда бизнес, инвестицион,
институционал ва рақобат муҳити яхшиланиши, якунда эса бу
Do'stlaringiz bilan baham: |
