Актуальные научные исследования в современном мире iscience. In. Ua


«MODERN SCIENTIFIC CHALLENGES AND TRENDS»



Download 4,47 Mb.
Pdf ko'rish
bet155/194
Sana04.04.2022
Hajmi4,47 Mb.
#527906
1   ...   151   152   153   154   155   156   157   158   ...   194
Bog'liq
MODERN SCIENTIFIC CHALLENGES AND (web)

«MODERN SCIENTIFIC CHALLENGES AND TRENDS»
 
SCIENCECENTRUM.PL 
ISSUE 3 
ISBN 978-83-949403-3-1 
164
Сарвар Рўзимбоев, Худайберганова Дилдора
Ургенческий Государственный университет 
(Ургенч, Узбекистан) 
 
XORAZM KITOBAT DOSTONLARIDA ARABIY LEKSIKANING
TARKIBIY TAHLILI 
Annotation
: this article is dedicated to the analysis of Arabic lexic used in 
the Khorezmian bookish epic poems. In the article, a researcher studies Arabic 
words used in the language of epic poems, in accordance with their content and 
analyses them by dividing them into those with root and common content, and pair 
and composite structure. 
Key words
: epic poem, lexics, Arabic words, content analysis, regular verb, 
literal meaning, figurative meaning. 
 
Аннотация
: Статья посвящена анализу арабской лексики в книжных 
дастанах Хорезма. Исследователь, исходя из структуры арабской лексики, 
употребленной в дастанах, классифицирует их на коренные, простые, 
парные и составные. 
Ключевые слова
: дастан, лексика, арабские слова, коренные слова, 
флексия, структурный анализ, правильный глагол, исконное значение, 
переносное значение. 
Ma‘lumki, biror tildan olingan o‗zlashmalar odatda o‗zga tilda gapiruvchi xalq 
bilan iqtisodiy-madaniy aloqalar orqali kirib keladi.
VIII asrda arablarning O‗rta Osiyoga kirib kelganligi ma‘lum. O‗sha davrdan 
boshlab, ―...davlat hokimiyatining turli tomonlari huquq-qonunchilik, falsafiy, diniy 
qarashlar bilan bog‘liq bo‘lgan leksik qatlam mahalliy xalqlar tiliga asta-sekin kirib 
kela boshladi‖. (1.41-42) 
O‗z navbatida bu jarayon xalq og‘zaki ijodiyoti asarlariga ham o‘z ta‘sirini 
o‗tkaza boshladi. Ayniqsa, XIX asrdan boshlab Xorazmda dostonlar yozuvga 
ko‗chirila boshlangach, bu ta‘sir yanada kuchaydi.
Xorazm kitobat dostonlarida qo‗llanilgan arab lug‗aviy qatlamiga mansub 
so‗zlarning tarkibiy tahlilini amalga oshirish, birinchidan, Xorazm kitobat 
dostonlarigina emas, balki eski o‗zbеk tilidagi ayrim arabiy birliklarning qo‗llanishi, 
ularning sеmantikasida yuz bеrgan o‗zgarishlar xususida ma‘lum tasavvurlar bеrsa, 
ikkinchidan, ushbu qatlamga mansub ba‘zi so‗zlarning shakllanish jarayoni va ular 
as
osida yasalgan so‗zlarda eski o‗zbеk tilining dеrivatsion imkoniyatlari haqida 
xulosalar bеradi.
Xorazm kitobat dostonlari tilida qo‘llanilgan arab lug‗aviy qatlamiga mansub 
so‗zlarni tarkibiy jihatdan dastlab tub so‗zlar va yasama so‗zlarga ajratish mumkin.
Tub so‗zlar yasamadan faqat bitta lug‗aviy ma‘noga ega komponеntdan 
tashkil topishi, tarkibida yasovchi affiks mavjud bo‗lmasligi bilan xaraktеrlanadi. 
Masalan, kitob, ishq, muhabbat kabi. Shu o‗rinda eski o‗zbеk tili uchun ham, hozirgi 
o‗zbеk tili uchun ham sodda so‗z sifatida qaraladigan birliklarning aksariyati aslida 
yasama bo‗lib, arab tilidagi ichki flеksiya qoidalari asosida yuzaga kеlganini qayd 
etish lozim. Ular tilimizga tayyor lеksеma sifatida qabul qilingani, ularning 



Download 4,47 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   151   152   153   154   155   156   157   158   ...   194




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish