Актуальные научные исследования в современном мире iscience. In. Ua

«MODERN SCIENTIFIC CHALLENGES AND TRENDS»
 
SCIENCECENTRUM.PL 
ISSUE 3 
ISBN 978-83-949403-3-1 
74
Ta‘lim bolalarning psixik rivojlanishida yetakchi rol o‘ynaydi. Tibbiyot 
hodimlari, o‘qituvchilar, tarbiyachilar, davolovchi jismoniy tarbiya instruktorlari, 
surdopedagog, tiflopedagog, ijtimoiy pedagog va psixolog kabi mutaxassislarning 
hamkorligidagi faoliyati o‘quv jarayonini yuqori samarali, har bir bolaning individual 
xususiyatlarini hisobga olgan holda tashkil qilishga imkon beradi. Kompleks 
ta‘sirning asosiy maqsadi – murakkab nuqsonli bolalarga korreksion yordam 
ko‘rsatish. Korreksion yordam tufayli ular jamiyatga uning teng huquqli a‘zosi 
sifatida ko‘rinishlari mumkin. 
Ma‘lumki, murakkab nuqsonli bolalar – imkoniyati cheklangan bolalarning, 
statistika jihatdan kam sonli qismidir. Tajribali defektolog 
– amaliyotchilarning 
tadqiqotlari va kuzatuvlariga asosan, bu bolalar maxsus ta‘lim muassasalari 
kontingentining 
o‘rtacha 40% ini tashkil etar ekan. 
Murakkab nuqsonli bolalar har yili 2 marta (bahor va kuzda) to‘liq dispanser 
ko‘rigidan o‘tkaziladi va natijalarga ko‘ra maqsadli davolash holida sog‘lomlashtirish 
tadbirlari amalga oshiriladi. 
Ushbu maxsus muassasalarda murakkab nuqsonli bolalarni atrof-muhitga 
moslashtirish, ularda ijtimoiy-
maishiy ko‘nikmalari shakllanishi, ularni sodda hayotiy 
ko‘nikmalarga o‘rgatish, inklyuziv ta‘lim berish, jismoniy tarbiya va sport, mehnat 
ko‘nikmalarini rivojlantirish yoki reabilitatsiya chora-tadbirlarini keng qo‘llash ishlari 
amalga oshiriladi. 
Murakkab nuqsonli bolalarni o‘qitish va tarbiyalash kam o‘rganilgan bo‘lib, 
korreksion pedagogikaning qiyin muammolaridan hisoblanadi. O‘zbekistonda 
diagnostika va korreksiyaga yo‘naltirilgan reabilitatsion markazlarning perspektiv 
modellari mavjud. Bunday turdagi markazlarning tashkil qilishdan asosiy maqsad 
rivojlanishning turli nuqsonlariga ega bolalarga har tomonlama yordam ko‘rsatishdir. 
Murakkab nuqson libolalarni diagnostika qilish v
a ularga ta‘lim berish nozik 
differensatsiyani talab qiladi. Mujassam nuqsonli bolalarni rivojlantirish va ularga 
ta‘lim berish uchun optimal sharoitlar yaratish muammosi yuzaga keladi. Bu 
muammoni yechishga ko‘pgina muassasalar, yordamchi maktablar harakat 
qilmoqdalar. Shu bilan birga bu sohani ilmiy-
nazariy jihatdan o‘rganish, tadqiqotlar 
olib borish, ilmiy izlanishlar natijalaini tahlil qilgan holda ishlab chiqilgan tavsiyalar 
asosida maxsus ta‘limni tashkil etish orqaligina samarali natijalarga erishishimiz 
mumkinligini va sohada hali o‘zyechimini kutayotgan muammolar talaygina 
ekanligini yana bir bor ta‘kidlab o‘tmoqciman.