Актуальные научные исследования в современном мире iscience. In. Ua

«MODERN SCIENTIFIC CHALLENGES AND TRENDS» 
SCIENCECENTRUM.PL 
ISSUE 4(38) PART 1 
ISBN 978-83-949403-3-1 
 
149
Murabbiy va shifokorning o‘quv-mashqiy jarayonini rejalash va o‘zgatirish bo‘yicha 
hamjihat bo‘lib ishlashi, kundalik ish jarayonida murabbiylarni shifokor nazorati ma’lumotlarini 
ishlata bilish - mashg‘ulotlarni to‘g‘ri tashkil etish va samaradorligi uchun muhim sharoitidir. 
Shunday qilib, sport tibbiyoti - sport fanining tibbiy-biologik qismi bo‘lib, murabbiylarni 
kasbiy tayyorlashga bevosita aloqadordir. 
Sport tibbiyotining vazifalari turlicha bo
‘
lib, ular quyidagilar hisoblanadi: 
1)
jismoniy tarbiya va sport bilan shug‘ullanuvchilarni salomatligi, jismoniy jihatdan 
rivoj topganligi va ular organizmining faol imkoniyatlarini o‘rganish hamda shu asosda turli 
mashg‘ulotlarni bajara olish yoki moneliklar borligini aniqlash, sportga loyiqlik va odamni 
sportning qaysi bir turi bilan aynan shug‘ullanishi mumkinligiga tavsiya berish; 
2)
sportchilarning jismoniy tayyorgarlik darajasini, ularni mashq bajarish jarayonida 
chiniqqanligini aniqlash va baholash; 
3)
inson organizmini tayyogarlik darajasiga mos bo‘lmagan yoki boshqacha aytganda 
unumsiz mashg‘ulotlar paytida vujudga keladigan kasalliklar va shikastlanishlarni o‘rganish va 
oldini olish, tashxis qo‘yish, davolash va organizmni qayta tiklash usullarini ishlab chiqish; 
4)
jismoniy tarbiya va sport bilan shug‘ullanuvchi aholining turli qatlamlari uchun 
mashqlar va mashg‘ulotlarning tartibi, sportda ish qobiliyatini oshirish va organizmni qayta 
tiklash vositalarini asoslash. 
Sport tibbiyoti vazifalari quyidagi amallarni o
‘
z ichiga oladi
: 
1)
sportchilarning jismoniy holatini tashxis qilish;
2)
sportchilar organizmiga ta’sir qiladigan yuklamalardan so‘ng reabilitatsiya qilish;
3)
sportda shikastlanishlarning oldini olish;
4)
adaptogen (o‘simlik yoki hayvonot a’zolaridan olinadigan dori - darmon vositalari 
bo‘lib,tananing umumiy quvvatini-tetikligini oshirib, uning noqulay sharoitlarga moslanishini 
kuchaytiradi) vositalarni yaratish;
5)
ko‘p yillar mobaynida olib boriladigan mashqlarni samarali tashkil qilish;
6)
mashqlar yuklamasining optimal miqdori va usullarini izlab topish;
7)
jisoniy mashqlar ta’sirida sportchilar organizmida sodir bo‘lgan jismoniy va asab 
holatini nazorat qilib borish;
8)
xalqaro musobaqalar va olimpiadalarda qatnashuvchi terma jamoalarni tayyorlash 
muammolarini o‘rganib, ularni hal etish. 
Jismoniy tarbiya va sport bilan doimiy shug‘ullanuvchi shaxslar yiliga kamida 
1 (bir) 
marta
, malakali va yosh sportchilar, bolalar, yoshlar, sport maktablari-kollejlari va 
maxsuslashtirilgan bolalar va yoshlar sport muassasalari (maktablari) o‘quvchilari, va katta 
yoshdagi kishilar - yiliga kamida 
2 (ikki) marta
tibbiy ko'rikdan o'tadilar. 
Shifokor nazorati xonasining vazifalariga quyidagilar kiradi: 
1)
sportchilami ko‘rikdan o‘tkazish; 
2)
sportchilar organizmiga mashg‘ulotlar ta’sirini nazorat qilib borish;
3)
shug‘ullanuvchilarni tibbiy guruhlarga taqsimlash;
4)
shug‘ullanuvchilarni mashg‘ulotlar va musobaqalarga qatnashishi masalalarini hal 
qilish;
5)
mashqlar va musobaqalar o‘tkaziladigan joylarni sanitariya-gigiena nuqtai 
nazardan tekshirish;

---