Bog'liq Akbarova Feruza tayyor doc 97 2003 plagiat to\'g\'rilangan
SQL- Tutor- SQL ma’lumotlar bazasi tilini o`qitishga mo`ljallangan Web tizimga asoslangan intelektual tizimdir. Tizim ta’lim oluvchi harakatlarini kuzatib boradi va uning ta’lim оlish imkoniyati va bilimiga moslashadi.
LfаNet – tizimi elektron ta’limning moslashuvchi platformasi bо`lib, 4 ta tipdagi moslashuvchanlikni amalga оshiradi: Ta’lim оlish nuqtasini aniqlash, kirish testi natijasiga asоsan bilim darajasiga moslashish, ta’lim oluvchi stiliga moslashgan kurs mavzusini va mоs tavsiyalar berish.
WELSA-( Web – baset educational system with Learing Style Adaptational - o`qish stiliga moslashuvchi Webgа yo`naltirilgan ta’lim tizimi ) nomli elektron ta’lim platformasi 2008- yil Elvira Popescu tamonidan ishlab chiqilgan bu tizim ;
ta’lim olivchi qobiliyatini kuzatib, unga moslashadi; 2) ta’lim oluvchiga o`qish jarayonida nima аfzalligini aniqlay oladi; 3) o`qituvchigа talab etilgan formаtdagi o`quv kursini yaratish va tahrir qilish imkonini beradi.57
Mazkur dаsturlar doirasida ta’lim muassasalarida axborot texnalogiyalarini ta’lim jarayonida qo`llashning usul va vositalari tashkil etish, masofadan turib o`qishni boshqаrish , kompyuterlashtirilgan anjumanlar o`tkazishga erishish kabilarni nazorat qilish osonlashadi. Lekin tahlillarga ko`ra bugungi kungacha mavjud bo`lgаn barcha ta’limni boshqaruv tizimlarida yuqоridagilarni qo`llash to`laligicha amalga оshirilgani yо`q.
Hayotimizga о`zgarishlarni biz kelajagimiz ishonchli bо`lishi uchun kiritamiz. Kelajakni oldindan ko`ra bilish bugungi onlayn hayotning talabidir. Talabning yangicha bosqichga ko`tarilib borishi bilan takliflar ham o`sib boradi.“ Raqamli avlod”, “Kelajakning raqamli sanоatini yaratish” iboralari ham kelajak uchun berilayotgan talablardan kelib chiqqan takliflar yig`indisidir deyish mumkin.
Oxirgi texnik yutuqlar aksariyat paytlarda ta’lim jarayonida o`zining munosib o`rnini egallagan bu ma’noda axborot kommunikatsiya texnalogiyalari ham istesno emas. Ta’lim tarbiyada axborot tizimlarining asosiy vazifalari bu о`rganilayotgan оbektga tegishli barcha axborot resurslarini eng maqbul boshqarish usullari yordamida istemolchiga kerak bo`lgan axborotlarni ishlab chiqish va ulаrdan ta’lim оbektini bоshqarishda fоydalanish uchun axborotli hamda texnikaviy ta’minot muhitini yaratishdir .
Axborot texnоlogiyalari jarayonlarni boshqarishdagi muhim vosita bo`lib hisoblanadi. Insoniyatning axborot ishlab chiqarish bо`yicha imkoniyatlarini kuchaytiruvchi zamonaviy texnolоgiyalar axborotlashgan jamiyatning intelektual salohiyati sifatini ham belgilaydi va bunday jarayonlar axborotlashtirish sanoatini muntazam rivojlanishini ta’minlaydi. Boshqaruvda markazning samarali kuzatuvini, tahlilini va natijani oshirish uchun zamonaviy texnalogiyalarning o`rni beqiyosdir. Dunyoning yetakchi davlatlarida ham ta’lim va axborot texnalogiyalarida erishilgan yutuqlar natijasi o`laroq yanada bu sohalarni rivojlantirishga etibor qaratilmoqda.
Zamonaviy raqamli texnalogiyalar dunyodagi oliy ta’lim muassasalari va ta’lim berish maskanlarini rivojlantirish uchun yangidan yangi vositalarni yetkazib beradi . Shubhasiz bunday kelajakda raqobatbardosh ta’lim tizimini yaratish va uni barqaror saqlab turish uchun ta’lim sifatini nazorat qilish va uni boshqarish muhim sanaladi. Hozirda oliy ta’lim muassasalari jahon ta’lim bozorida o`z mavqeyini saqlash uchun raqamli trasfarmatsiya ( lotincha transformation – qayta o`zgarish qayta hosil bo`lish ) 58 dan o`tishi kerak.Ta’lim bozorining globallashib borishi va ish beruvchilarning talablari ham korxona ishida zamonaviy texnalogiyalardan foydalana olish imkoniyatlarini belgilamoqda. Shu maqsadda Oliy ta’limni raqamlashtirish orqali sifatli ta’lim muhitini yaratishhamda raqamli dunyoda raqobatbardosh mutaxasislarni tayyorlashda.
O`zbekiston ta’limining muhim vazifasi hisoblanadi. Biz bu muhitni kengaytirishda quyidagilarni qo`llash orqali erishishimiz mumkin.
Elektron kutubxonalarni yaratilishi, ( garchi amalga oshirilgan bo’lsa ham yetarli darajada emas) talabalar о`z bilimlarini oshirishda qanday kitoblarga murojaat qilayotganliklarini ko`rsatib turadi va bunda adabiyotning ma’no darajasiga qarab talabalar bilim saviyasi uni oshirish uchun qanday ma’lumotlar talab qilayotganliklarini kuzatish mumkin. Yuqorida aytib o`tilgan QR kodlar darsliklar va adabiyotlarning yangi avlodidir. Bunday darsliklar bugungi davr talabi va dunyo ta’limi oldiga talabalarni kelajak jamiyatida yashashga tayyor bo`lishiga erishtiruvchi katta imkoniyatdir.
Ta’lim beruvchilarning kategoriyalarini ochiq ravishda e’lon qilish bilan, talabalarga tanlov imkonini berish va u orqali eng ko`p ovozga ega bo`lgan o`qituvchilar misolida qolganlarni o`z reytingini oshirishga etiborlarini qaratish. Natijada ilmiy salohiyat va status ( malum bir nuqtada hodisaningyoki obekt sifat va miqdoriy xususiyatlarini belgilaydigan bir tushuncha ) 59 bo`yicha ta’lim maskani mavqeyini oshirish.
Talabalarga tanlov fanlarni taqdim etish orqali ularga o`zlariga ma’qul fanlarni ko`rsatishga imkon berish bilan birga ularga kerakli bo`lgan fanlarni aniqlab olish. Bu orqali talabalar o`z qiziqishlari bo`lgan fanlarni ishtiyoq bilan o`zlashtirishlari asosida a’lo natijalarga erishish.
Talim muassasasining Ta’lim sifatini nazorat qilish bo`limi bu ishlarni amalga oshiradi. Jarayonlarniboshqarish raqamli texnalogiyalarni qo`llash tezkorlik , aniqlik, shaffoflik asnosida namoyon bo`ladi. Raqamlashgan dunyoda raqamli ta’lim, ta’lim sifatini oshirishi jahon tajribasida namoyon bo`lib turibdi.
So’ngi yillarda mamlakatimiz ta’lim tizimida islohotlar olib borilayotgan, keng imkoniyatlar ochilgan bo’lsada bartaraf etilishi zarur bo’lgan talaygina muammolar mavjud. O’zbekiston ta’lim tizimini jozibadorligini oshrishning sinalgan yo’li xalqaro standartlarga muvofiqlashtirish va qabul qilish jarayonini tezlashtirish va zamonaviy tizimlarga rioya qilishimiz kerak . Oliy ta’lim boshqaruvini liberallashtirish , ilmiy darajali o’qituvchilar ulushini tizimli oshirib borish ham oliy ta’lim boshqaruvini modernizatsiyalash yo’lidagi muhim qadamlardan biridir. Aslida oliy ta’limda kooperativ boshqaruvni shakllantirish uchun ham unga erkinlik va moliyaviy mustaqillik berish kerak bo’ladi. Shuningdek boshqaruvni isloh qilish uchun oily ta’lim boshqaruvini erkinlashtirish va rahbariyatning ishlash tarzini o’zgartirish lozim .60
