Akbakultura fani boyicha

8- MARUZA.
Mavzu : KARP BALIQLARINING ETISHTIRADIGAN TURLARI
REJA:
1.KARP BALIQLARINING TURLARI
2.1. KARP (Surrinus sarrio
3. XITOY KARP BALIQLARI.
4.Aqamur Ctenopharyngodon idella

Hozirgi davrgacha O’zbekistonda baliqchilar karplar (Surrinae) oilasiga tegishli baliqlarni etishtirib kelmoqda.Bu baliq turi tez o’sadi,serpusht bo’ladi va hovuzlarda boshlang’ich zanjir halqalarni eganlaydi. U aholi istemol qiladigan ommaviy baliq tiri sifatida

K’paytiriladi:
Karp (Surrinus sarrio) katta tez o’sadigan baliq. U mono’kultura tarzida oq do’ng peshona va oq amur bilan birgalikda etishtirilishi mumkin. O’zbekistonning barcha tekisliklaridagi suv havzalarida ushbu turning yovvoyi xili-sazan yashaydi. Madaniylashtirilgan karp turi – baliqchilik xo’jaliklarida 1960-yillaridan boshlab etishtiriladi. Karpning resrublikamiz baliqchilik xo’jaliklaridagi to’dalar madaniylashtirilgan mahalliy shakli ukraina va benger karplar –ning nasillaridan iboratdir. Turning nisbatan toza nasillari “ baliqchi”da qolgan. Qolgan baliq tirlari aralashib ketgan. Tashqi sharoitga juda bardoshli. Karp baliqlari uchun er havzalarining sharoiti juda qulaylidir. Drenaj kanallarida yaratilgan nimsho’r havzalarda ham yaxshi o’sadi.
Ikki – uch yoshda tanasining uzunligi 30-35 sm (dumsiz) va og’irligi 2 kg etganda jinsiy voyga etadi. Ona baliqlar to’dalarida jinsiy voyag’a etadi. 4-5 va undanda katta yoshdagi baliqlardan foydalaniladi. O’zbekiston baliqchilik xo’jaliklarida “tabiiy urchish” va gormonal usulda faollashtirish yordamida ko’paytiriladi.
Yosh baliqlar dastlabki 2-3 havta mobaynida plankton organizmlar bilan oziqlanadi. Kattalari deyarli har narsani yeydi. Karp bentos org’a- nizmlari bilan oziqlanishini avzal ko’rsada, don va boshqa o’simlik oziqlarini va bajonidil istemol qiladi. Karpni etishtirish uchun omuxta emning turili retseptorlari ishlab chiqilgan.
1960-yillarda karp monokulturada ko’paytirilar edi, o’sha yillarning oxiriga kelib O’zbekistonda karpni xitoy o’simlikxo’r baliqlar bilan birgalikda ko’paytirish usullari o’zlashtirilib, unda karpning ulushi 40-50% tashkil qiladi.

Prirost produktsii akvakulturı sostavlyaet seychas okolo 20% v god.

Akvakultura - razvedenie rıbı i mollyuskov, naibolee prostoy, deshevıy i...
www.svobodanews.ru

vmurmanske.ru

Akvakulturoy nazıvayut razvedenie i vırashivanie vodnıx organizmmov (rıb...

www.belst.by


aquaculture net pens. jpg.
www.christensennetworks.com
bozor iqsodiyatiga o’tish va baliqchilik xo’jaliklarining xususiylashtirish- respublika bozoridagi mavjud omuxta emning sifati,hamda uning narxidagi mavjud muammolarniyuzaga chiqaradi. Shu bilan birga baliqchilar ongida karpni faqat sanoat yo’li bilan ishlab chiqarilgan omuxta em bilan oziqlantirish mumkin.
Natijada baliqchilik xo’jaliklardagi karpning ulushi 5-10% gacha qisqarib ketdi. So’ngi yillarda u tabiiy oziqa asosida Oq do’ngpeshona qo’shimcha ravishda etishtiriladi . Faqat karpni kichik hovuzlarda etishtirish va uni mahalliy ozuqa asosida oziqlantirish usullarini ishlab chiqish lozim..
Xitoy karp baliqlari.
Oq va chipor do’ngmanglay baliqlarining hamda Oq amurning vatani tinch okeaniga quydagi yirik Osiy daryolarining chuchuk suvli havzalaridir. Baliqchilik maqsadida va tabiiy havzalarning meliorativ holatini yaxshilash uchun ular turli qitalarda keng iqlimlashtirilgan. Bu baliqlar O’zbekistonga 1960-yillarda keltirilgan.
Uchala turdagi baliq ham O’zbekistonda er hovuzlarida ,shu jumladan chuchuk suv nimsho’r suvda o’sib rivojlanish uchun qulay moslashad.
Bu baliqlarning ko’payishi bir- biriga yaqin. Urug’lanish uchun nasl beruvchi baliqlar yirik daryolara suv sathining ko’tarilishi davrida o’zan bo’ylab tepaga ko’tariladi. O’zbekistonda bunday sharoitda Amudaryo va Sirdaryo o’rta oqimlarida mavjud. U erda urchish may va iyunning boshlarida suvning harorati 18-20 darajaga etganda o’tadi. Hovuzlarda ko’paytirish.
Oq do’ngmanglay baliq Belıy tolstolobik (NurorMa/t/sMuz toN(px) Yirik baliq. Tanasi toppedasimon, chetlari yalpoq shaklida bo’ladi. Kozlari past joylashg’an. Mayda tang’achali. Og’zi tepag’a qarag’an. Oyquloqlari va changchilari bitta bolib qoshilib ketg’an va fitoplankton organizmmlar uchun filtr kabi mayda elakni tashkil qiladi. Ko’rin qismida kili bor. faqatgina suniy yol bilan g’armonal qo’zg’atish yordamida amalg’a oshiriladi.
Urg’ochilari 3-4 yoshhligida tanasining uzunligi 50-55 sm (dumsiz) va tana og’irligi 3-3,5 kg etg’anda voyag’a etadi. Erkagi urg’ochisidan avvalroq eti- ladi. Kopaytirishda 4 yoshhlik baliqlardan foy- dalaniladi. Serpusht boladi, tabiiy h’ovuzlarda - 5 mln. -g’acha, suniy h’ovuzlarda - 1 mln. Dan yo’qori , meyoriy mah’sul nasldorligi - 500 ming uvaldiriqdan iborat.
Dastlabki ikki h’afta mobaynida lichinkalar zooplankton organizmmlari (kolovratkalar, mayda qisqichbaqalar va boshqalar) bilan oziqlanadi. Baliqchalar esa fitoplankton bilan oziqlanishg’a otadi. toda bolib suzadi, shuning uchun bir h’ovuzda h’amma baliqlar asosan bir kattalikda boladi.
Olabola dongpeshana baliq Pestrıy tolstolobik (NurorMa/tusM/z poShz) Oq dongpeshonani eslatadi. Lekin chipor dongpeshonaning kallasi birmuncha kattaroq, tanasi kaltaroq va rangi esa ancha olachiporroqdir. Oyquloqlari va changchilari h’am rivojlang’an bolib, filtrlovchi apparatni h’osil qiladi, lekin elak shakli- da qoshilib ketmaydi. Ko’rinchasidagi kili ko’rin suzgichlarining asosida joylashg’an. bosqichlarida (1990-2000 yy.) Oq dongpeshona fitoplankton bilan oziqlanishi tufayli eng kop etishtiriladig’an baliq bolib qoldi, chunki fitoplanktonni kopaytirish uchun h’ovuzg’a faqatgina og’it solish kifoya. Ayniqsa bu baliq turini polikulturada karp va oq amur bilan birg’alikda etishtirish samaralidir. Yirikroq baliqlarni wstirish maqsadida baliqlashtirish normalarini qayta ishlab chiqish h’amda fitoplanktonning tabiiy mah’suldorligini oshirish uchun h’ovuzlarni og’itlashtirish ota istiqbolli h’isoblanadi.
Katta, tez osadidig’an baliq. Urg’ochilari 4-5 yoshhida tanasining uzunligi 55-65 sm va og’irligi 3,5-4,5 kg.-g’a etg’anda jinsiy voyag’a etadi. Erkaklari esa bir yil avval etiladi. Serpusht, tabiiy h’avzalarda 6 milliondan orttiq, h’ovuz h’ojaliklarida esa - 1 milliondan koproq uvaldiriq qoyadi. Meyoriy mah’sul nasldorligi - 500 ming uvaldiriqdan iborat.
Birinchi 2-3 h’afta yoshh baliq faqatgina mayda zooplankton bilan oziqlanadi. Wsib borgani sayin katta zooplankton organizmmlari bilan oziqlanishg’a wtadi, vah’olanki fitoplankton bilan h’am oziqlanadi. İkki yoshhidan boshlab oq donpeshanag’a nisbatan tezroq osadidi.
Toda bolib yashaydi, shuning uchun h’am bir h’ovuzdagi baliqlarning kattaligi asosan bir xil boladi.
Songgi yillarda Oq dongpeshonaning keng kopaytirilishi bilan baliqchilarning Chipor dongpeshonag’a bulg’an etibori susaydi. Uning yoqo’ri nasldorligi va tez osish saloh’iyati na- zardan chetda qolg’an. Bu baliq 2 yildan ortiq

Aq amur Ctenopharyngodon idella V. 1844
Oq amur balig’i Belıy amur (S(eporagupdos1op \s1e11a) Yirik, tez osadig’an baliq. Tanasi torpedasimon, tang’achalari yirikyirik. Tabiiy h’ovuzlarda uzunligi 1m g’a etadi, ogirligi 30 kg va koproq..wstirishda yaylov akvakulturasi uchun ju’da’ sama- ralidir.
Urg’ochilari 4-5 yoshida uzunligi 55-65 sm (dum- siz) va og’irligi 3,5-4 kg. -g’a etg’anda, erkaklari esa bir yil ertaroq etiladi. Odatda nasl beruvchi- lardan besh yoshdan oshg’anda foydalaniladi. Ser- pusht baliq: tabiiy h’avvzalarda uvildiroqlari 2 mln. tag’acha etadi, suniy h’ovuzlarda esa 1 mln. tadan ortadi. Meyoriy mah’sul nasldorligi - 500 ming uvaldiriqtsan iborat.
Lichinkalari dastlabki ikki h’afta mobaynida mayda zooplanktonlar (avvalig’a kolovratkalar bilan, song shoh’li qisqichbaqaning naupliyalari bilan, swngra esa ushbu qisqichbaqaning katta organizmmlari va planktonning boshqa organizmmlari) bilan oziqlanadi. Bir necha h’aftadan song ozuqasi tarkibida mayda wsimlik organizmmlari paydo boladi. Ulg’ayg’ani sari oziqlanishida
jonli organizmmlar soni kamayib, wsimlik organizmmlari kopayadi. Bir yozli baliqchalar va katta baliqlar yoqori wsimliklar bilan oziqlanadi. Hovuzlarda polikultura sharoitidagi katta zichlikda wstirishda yoki osimlik ozuqasining , tanqisligida h’ovuzg’a karp uchun solinadig’an omuxta emni h’am istemol qilishi mumkin.
Tez osadi. O’zbekistonda ikki yillik davriy- 1lik qabul qiling’an sharoitda tovar baliqlar I vazni 500-1000 grammni tashkil qiladi.
Oq amurg’a mah’alliy bozorda eh’tiyoj katta. Hozirgi kunda baliqchilikda u Oq dongpeshonag’a qoshimcha baliq h’isoblanadi. Oq amurning saloh’iyatidan baliqchilikda tegishlicha foydalanilmayapti. Asosiy sabab-oziqlantirish texnolo- giyasining mukammal ishlab chiqilmag’anligidir. Katta h’ovuzlar sharoitida Oq amurni ozuqa bilan taminlash qiyin. Kichik h’ovuzlarda etishtirilsa kelajakda bu baliq h’ovuz baliqchiligining asosiy obektig’a aylanishi mumkin. O’zbekistonda etishtiriladig’an osimliklar bilan oziqlantirish usullarini ishlab chiqish lozim.