Akademik litsey, kasb-hunar kollejlarida informatika fanini o

Elektr tokidan zararlangan insonga birinchi yordam ko‟rsatish 
-
Shikastlangan odamni elektr toki ta‘sirida bir necha usullar bilan xalos qilish 
mumkin.
-
Agar tok urgan xushidan ketgan bo‘lsa unga meditsina yordamini ko‘rsatish 
Yong‟in chiqish sabablari 

Elektr toklarini qisqa tutashuvi natijasida kuchlanish ortib qizish yuzaga 

keladi. Natijada yong‘in chiqish xavfi tug‘iladi. Bu yong‘in chiqish sabablaridan 
biri xisoblanadi. Xonalarning yong‘inga qarshi toifasiga qarab bo‘linadi. Agar 
yong‘in chiqqan paytda operator darxol yong‘inni sababini bilishi va uni bartaraf 
etish usullarini ko‘rishi lozim. Buning uchun elektr tokidan yong‘in chiqqan 
bo‘lsa liniyani elektr tokidan uzib, so‘ng o‘chirishga kirishish kerak. SHu bilan 
birgalikda o‘t o‘chiruvchi guruxlarga xabar qilishi lozim. Yong‘in kuchaygan 
xolatda evakuatsiya yo‘llari orqali (qo‘shimcha chiqish eshiklari) ishchilarni 
evakuatsiya qilish kerak. Evakuatsiya yo‘llarining yoritilishi kamida 5 lk bo‘lishi, 
yo‘laklarining eni esa ishchilar soniga nisbatan keng bo‘lishi kerak. Xar bir 
tashkilotda yong‘in uchun suv ta‘minoti bo‘lishi kerak.
Bosh saxifa. Ergonomika
-
inson tomonidan boshqariladigan samarali 
tizimlarni o‘rganadigan va barpo etadigan fandir. Ergonomika insonning mehnat 
faoliyati jarayonidagi haddi-harakati, uning energiya sarflashi, aniq ish bajarishi 

---

paytidagi samaradorlik va jadallikni o‘rganadi. Ergonomika atamasi 1949 yili 
Buyuk Britaniyada, bir guruh ingliz olimlari Ergonomik tekshiruv jamiyatini 
tashkil eta boshlaganlarida qabul qilingan. Sobiq SSSRda 20-yillarda bu fanni 
ergologiya deb atash taklifi kiritilgan. AQSHda ilgari bu fan inson faktorlarini 
o‘rganish deb, Germaniya Federativ Respublikasida esa – antropotexnika deb 
atalgan, lekin bugungi kunda inglizcha atama butun dunyoga keng yoyilgan. 
Ergonomika mini-, midi- va makroergonomikaga bo‘linadi. (grekchadan ergon-
ish+ nomos –qonun). Makroergonomika ―inson-jamiyat‖, ―tashkilot-tashkilotlar 
tizimi‖ tizimlarini o‘rganish va loyihalashtirish bilan shug‘ullanadi. 
Midiergonomika ―inson-jamoa‖, ―jamoa-mashina‖, ―inson-tarmoq‖, jamoa-
tashkilot‖ tizimlarini o‘rganadi. Mikroergonomika ―inson-mashina‖ tizimiga 
bag‘ishlangan. Ergonomika fani 2ta tamoyilga:insonning ishga moslashuvi va 
ishning insonga moslashtiriluviga asoslangandir. Bular butunlay boshqa-boshqa 
narsalardir. Birinchi holda samaradorlik asosiy deb hisoblansa, ikkinchi holda 
qulaylik oldinga chiqadi (bu tamoyil Usabulity Engineering, qisqacha yuzabiliti 
deb ataladigan boshqa bir yo‘nalishga juda yaqindir.) Bu esa yuqori 
samaradorlikka ega tizim albatta noqulay, qulay tizim esa samarasiz bo‘ladi, 
degani emas, also. Hamma gap urg‘uni qaerda qo‘yishdadir.