Ajiniyoz nomidagi nukus davlat pedagogika

Koordinatalar, oynalar va sahifalar. 
Turbo Pascalning juda ko‘p grafikali protseduralari va funksiyalari ekranda ko‘rinib 
turuvchi kursordan farqli bo‘lgan “ko‘zga tashlanmas” ikkinchi kursor-ko‘rsatgichdan 
foydalanishadi. Bu kursorning joylashishi odatda (0,0) koordinatali nuqtaga nisbatan belgilanadi. 
Umuman,  chiziladigan sath - maydon alohida nuqtalar-piksellardan tashkil topgan. Nuqtaning 
o‘rni uning gorizontal (X) va vertikal (U) koordinatalari bilan belgilanadi. Yuqori chap 
nuqtaning koordinatalari (0,0) dan iborat. Koordinatalarning qiymatlari vertikal yo‘nalish  
bo‘yicha tepadan pastga va gorizontal yo‘nalish bo‘yicha chapdan o‘ngga ortib boradi. GetMaxX 

---

va GetMaxY funksiyalari qiymatlari Word tipiga mansub bo‘lib, ekranning joriy ish holatdagi 
koordinatalaring maksimal qiymatini aniqlashda foydalaniladi. 
Kursor-ko‘rsatgich o‘rnini integer tipidagi qimatlarni beruvchi GetX va Gety funksiyalari 
aniqlash imkonini beradilar.  
SetViewPort(x1,y1,x2,y2:integer;Clipon:Boolean)-protsedurasi ekranda yuqori chap  
nuqtasi koordinatalar (x1,y1) va quyi o‘ng nuqtasi koordinatalari (x2,y2) bo‘lgan  to‘g‘ri 
to‘rtburchak shaklidagi oynani yaratishda qo‘llaniladi. Boolean tipidagi ifoda qiymatiga ko‘ra 
mazkur oynaga sig‘mayotgan tasvir elementlarini «qirqish» uchun beriladi. Bu ifodaning True 
qiymatida mazkur protsedura yordamida aniqlangan sohaga tasvir elementlari sig‘masa, ular 
qirqiladilar, aksincha  False qiymatida soha chegaralari  «bekor» qilinadi. 
MoveTo(x,y:integer)-protsedurasi ekranda ko‘rsatgichni koordinatalar (x,y) bo‘lgan 
nuqtaga  joylashtiradi va bu joylashtirish oyna o‘rnatilmagan holda (0,0) nuqtaga nisbatan 
amalga oshiriladi. 
MoveRel(dx,dy:integer)-protsedurasi ekranda ko‘rsatgichni yangi nuqtaga joriy 
koordinatalariga nisbatan  dx,dy-orttirmalar bo‘yicha joylashtirish imkonini beradi. 
SetbkSolor(n)- protsedurasi ekran fonini ko‘rsatilgan n-parametrga mos keluvchi (0 dan 15 
gacha) rang bilan berilishini ta’minlaydi. 
ClearDevice- protsedurasi grafik ekranni toazlab, uning fonini SetbkSolor bilan aniqlangan 
rang bilan «bo‘yalishi»ga xizmat qiladi.  
ClearDevice- protsedurasi yaratilgan grafik oynani, agar u «to‘liq ekran» holatida 
aniqlanmagan bo‘lsa tozalaydi va ko‘rsagich oynaning chap yuqori nuqtasiga joylashadi.