Ajiniyoz nomidagi nukus davlat pedagogika

Didaktik  o`yinlardan  foydalanishning  ahamiyati.  Umumiy  o`rta  ta`lim 

maktablarining  geografiya  fani  o`qituvchilari  o`ziga  xos  malaka  va  boy  tajribaga 

egadirlar.  Ularning  darslarda  qiziqarli  o`yinlardan  foydalanish  tajribalari  dastlab 

darsdan  bo`sh  vaqtlardagi  turli  tadbirlar,  sinfdan  tashqari  ishlarda  namoyon 

bo`lgan bo`lsa, bugungi kunga kelib, darsning bir qismida, hatto ba`zi pedagoglar 

tomonidan butun dars davomida qo`llanilmoqda.  

  O`yinlarga  bu  qadar  e`tiborni  ortib  ketishiga  asosiy  sabab,  o`quvchilarni 

fanga qiziqtirish, ularni e`tiborini jalb etish orqali mavzuni o`zlashtirishga, darsda 

o`zlarini erkin tutishga o`rgatishdir. 

  O`qituvchilarning fikricha, geografiya darslarida o`yinlar orqali o`quvchilar 

qiziqishlari  ortib  boradi,  bilimlarni  o`zlashtirish  jarayonini  engillashtiradi,  qisqa 

vaqt ichida sifatli bilim olishga erishiladi. 

-  Ijodiy  mexnat  qiladigan  o`qituvchi,  -  deb  yozadi  L.V.Zankov,  -ma`lum 

darajada ta`lim va tarbiyaning ob`ektiv qonunlariga muvofiq ish ko`radi. Bunda u 

qisman  allaqachon  ma`lum  bo`lgan  nazariy  qoidalarga  tayanadi,  qisman  intuiktiv 

yo`l bilan qay yo`sinda bo`lsada, hali ochilmagan qonunlarni sinab ko`radi. 

O`yin  o`sib  kelayotgan  bolalarimizning  eng  qadimgi  tarbiya  va  ta`lim 

vositasidan biri bo`lib, bunda kattalar yoshlarga o`z tajribalarini qoldiradilar. 

Ta`lim jarayonida didaktik o`yinlardan foydalanib, o`quvchining ikki ijod turi 

- o`qish va o`yinni birlashtirish mumkin. Bu o`quvchilarni muvaffaqiyatli o`qitish,  

ularning  yosh  guruhlari,  rivojlanishini  yaxshi  bilishi  kerak.  O`quvchi  o`zini 

maktabda  yaxshi  tutishi  uchun  u  o`zining  o`qishiga  to`g`ri  baho  berishi, 

boshqalardan  yomon  emasligiga  ishonishi  kerak.  Agar  o`quvchi  bilimlarni 

o`zldashtirishda  qiyinchiliklarga  duch  kelsa,  unda  maktabga,  o`qishga  nisbatan 

sovuqlik  paydo  bo`ladi.  Darldarda  ijodiy  o`yinlardan  foydalanish  dars  jarayonini 

qiziqarli  qiladi,  ta`lim  jarayonida  individuallikning  hayotiy  bo`lishida  yordam 

beradi. Shu nuqtai nazardan qaraganda didaktik o`yinlarning ahamiyati cheksizdir. 

Geografiya  darslarida  o`yinlardan  foydalanishning  didaktik  maqsadlari 

quyidagilardan iborat: 

-olingan bilim, malaka va ko`nikmalarni mustahkamlash; 

---

48 

 

-yangi sharoitlarda bilim, ko`nikma va malakalardan foydalanish; 

-bilimlarni chuqurlashtirish jarayoni; 

-shaxsiy  sifatlarni  tarbiyalash:  o`z  nuqtai  nazarini  isbotlash.  Mas`ullik 

hissiyoti,  davlatimizning  tabiiy  boyliklariga  fuqaro  sifatida  javobgarlik  hissiyoti, 

Vatanga va jonajon o`lkamizga muhabbat hissiyoti. 

O`yindan quyidagi sharoitlarda muvaffaqiyatli foydalanish mumkin:  

1.  O`quv 

materialining 

ko`lami 

va 

murakkabligi. 

Nazariy  material,  o`quvchilar  o`zlashtirishi  qiyin 

bo`lgan 

mavzular. 

O`quv 

materiali 

amaliy 

yo`nalishga  ega  bo`lsa,  buni  o`yin  xolatida  ishlab 

chiqiladi. 

2.  Didaktik 

vazifalarga 

tayangan holda 

O`lkashunoslik 

materiallari 

asosida 

bilimlarni 

chuqurlashtirish  jarayoni.  Avval  olingan  bilimlardan 

foydalanish. 

3.  Tarbiyaviy  vazifalarga 

diqqat-e`tibor 

qattiq 

talab 

qilinadigan 

holatda 

Tabiatga  javobgarlik  hissiyotini  tarbiyalash.  Tabiiy 

boyliklarga aqlan tejamkorlik ruhida tarbiyalash. O`z 

fikrida turish malakasi.