Ajiniyoz nomidagi nukus davlat pedagogika instituti sapayeva feruza davlatovna

نيغايت
soʻzidagi 
ت
(t) harfidan soʻnggi unli “a” emas, “u” 
qilib oʻqilgan. Natijada, xunuk xato yuz bergan. Aslida “taqvo 
tayogʻi” deb oʻqilishi kerak edi. Shunda misradan misraga uzluksiz 
kuchayib borgan mazmun uygʻunligi toʻla saqlanadi va badiiy 
mantiqqa rioya qilingan boʻladi. 
Arab alifbosidagi matnlarni, xususan, mumtoz adabiy matnlarni 
joriy imloga oʻgirish har tomonlama bilim va hamisha hushyorlik 
talab qiladigan oʻta mas’uliyatli ish. Bu mehnat qanchalik 
sermashaqqat boʻlmasin, bir soʻz ustida soatlab zahmat chekayotgan 
matnshunosga kichik bir xato qilishga ham imtiyoz bermaydi. 
Chunki biz kichik deb e’tiborga olmayotgan xato tufayli butun bir 
matn ma’nosiga xalal etadi, muallif haqqiga, tarixiy omonatga 
xiyonat sodir boʻladi. 
“Sabotul ojizin”ning riyo illati qoralangan “Mav’iza” deb 
nomlangan boʻlimidagi bir bayt “Choʻlpon” nashrida shunday tabdil 
qilingan:
Agar bogʻingda boʻlsa gul zebosi 
Qachon boʻlgʻay chirogʻingning ziyosi.
Ayni bayt “Mehnat” nashrida shunday keltiriladi:
Agar bogʻingda boʻlsa gul riyosi,
Qachon boʻlgʻay chirogʻingning ziyosi. 
Keyingi keltirilgan baytda oldingi nashrdagi xato isloh qilingan: 
zebo
soʻzi 
riyo
ga oʻzgartirilgan. Garchi matn kotiblar tomonidan 
buzilib, zebo soʻzi riyoga aylantirilgan boʻlsa-da, nashrga 
tayyorlovchi shakl ketidan quvmay, ma’noga e’tibor qaratishi kerak 
edi. Har holda bu xato keyingi nashrda tuzatilgan. Ammo baribir 
misralar aro bogʻlanish kuzatilmayapti. 
Bogʻdagi gul riyosi
bilan 
chiroq ziyosi
oʻrtasida qanday munosabat bor? Balki mazmunni bir 
amallab, izohlarni boshqa ma’nolardan qarzga olib, bu soʻz 
birikmalari oʻrtasida zoʻrlab munosabat topish mumkindir. Lekin 
nima boʻlgandayam, baytning bu holatida badiiy mantiq buzilgan.
“Sabotul ojizin”ning bir necha qoʻlyozma va toshbosma 
nusxalarini sinchiklab oʻrganish natijasida masala oydinlashdi. 
Birinchi misradagi “bogʻingda” (