Aim uz Metallmaslarning umumiy xossalari

Metallmaslar asosidagi biogen elementlar. Metallmaslarning asosiy fiziko-kimyoviy xossalari, fiziologik, patologik roli ularning davriy jadvalda joylashgan o’rniga bog’liq. Elementlarning guruhida ularning atom yadro zaryadi ortishi bilan zaharli bo’la boradi va organizmdagi miqdori kamayadi. Atom va ionlarning radiusini keskin ortishi, atomning murakkab elektron konfiguratsiyaga ega bo’lishi uni erishini yomonlastirib, organizm tomonidan zaif o’zlastirilishiga sabab bo’lsa kerak.
Birinchi s-, ikkinchi va uchinchi davr p-elementlari vodorod, uglerod, azot, kislorod, fosfor, oltingugrt, xlor makroelementlar qatoriga kiradi. Ular hayotiy zarur elementlardir. Bor, ftor, mishyak, selen va brom fiziologik aktiv elementlar qatoridan o’rin olgan.
IV A guruh elementlari har xil elementlar bilan bog’langan holda biomolekulalar tarkibiga kiradi. Uglerod polimer birikmalarda vodorod, kislorod, azot, oltingugurt, selen , yod bilan bog’langan.
V A guruh elementlari biomolekulalarda azotning vodorod, uglerod va boshqa elementlar bilan bog’langan holatda mavjud.
VI A guruh elementlarining biomolekulalarda o’zlari bir-biri bilan bog’lanishlari ma’lum. Kislorodning O-H, O-C, O-Me, O-P, O-O bog’lanishlari uchraydi. Kislorod oltingugurt va selendan fiziko-kimyoviy xossalari jihatidan keskin farq qiladi.
VII A guruh elementlaridan brom va xlor organizmda gidratlangan ionlar holatida uchraydi. Ftor bilan yod esa faqat bog’langan holatda mavjud. Yod organizmda C-I turdagi bog’lanishlar hosil qiladi. Ftorning metallar(Ca, Mg va Fe) bilan bog’lanishlari ko’p. Fiziko-kimyoviy xossalari va koordinatsiyaga moyilligi jihatidan ftor xlor, brom va yoddan keskin farq qiladi. Lekin xlor, brom va yod xossalari o’xshash, shuning uchun ham ular organizmdagi ion almashinuvda ishtirok etib, bir-birlarining o’rnini oson egallaydi.
Metallmaslarning fiziko-kimyoviy xossalari va biologik ta’siri qonuniyatlarini o’rganish yangi dori moddalari yaratish va ularning organizmdagi xossalirini boshqarishda katta amaliy ahamiyatga ega bo’lishi mumkin.