Aholi zichligiga bolg’iq muammolar Reja: Aholi zichligi haqida tushuncha Aholi soni boʻyicha

Ispaniya
Ispaniya 505,944 km^² kengaytmasi va 46 934 600 aholisi. Aholi zichligini hisoblash:
D._P = 46,934,600 aholi / 505,944 km² = 93 aholi / km²
Ispaniya hududining yaxshi foizida aholi yashamaydi, shuning uchun Evropaning boshqa mamlakatlariga nisbatan global zichlik past. Ammo aholi istiqomat qiladigan aholi punktlari, ayniqsa uning asosiy shaharlari.
Kanada
Bu hududni kengaytirish bo'yicha dunyodagi ikkinchi mamlakat: 9 093 469 km^² va 37,590,000 aholisi bo'lgan aholi. Sizning D._P bu:
D._P = 37,590,000 aholi / 9,093,469 km^² = 4 kishi / km^²
Avvalgi zichlik bilan taqqoslaganda, Kanadaga nisbatan ancha past, ammo shuni hisobga olish kerakki, uning aksariyati iqlimi noqulay va qishloq xo'jaligi uchun unchalik qulay emas. Shu sababli, aholining aksariyati janubga va qirg'oq bo'yidagi hududlarga taqsimlangan, bu erda iqlimi biroz kamroq.
3. O’zbekiston aholisining joylashishi va zichligi


O‘zbekiston aholisining munitsipalitet bo‘yicha zichligi, aholi hisob-kitoblariga ko‘ra 2020-yil Respublika aholisi, asosan, qadimdan oʻzlashtirilgan, sugʻorma dehqonchilik uchun sharoit qulay boʻlgan voha va vodiylarda zich joylashgan.
Mirzachoʻl, Surxon-Sherobod, Qarshi, Markaziy Fargʻona, Ellikqalʻa choʻllarini oʻzlashtirish natijasida hamda turli qazilma boyliklar konlarini topish asosida vujudga kelgan shahar va shaharchalar ham aholining hududiy tarkibiga oʻzgartirishlar kiritdi. Biroq yangi aholi manzillari aholining asrlar davomida tarkib topgan hududiy shakllariga katta oʻzgarishlar kirita olmadi. Aholining asosiy qismi tugʻilib oʻsgan joyida istiqomat qiladi. Bundan choʻl mintaqalarida yashovchi aholi mustasno. Shu bilan birga shaharlar tarmogʻidagi oʻzgarishlar shahar aholisining dinamikasi va joylashishiga katta taʼsir qildi. Keyingi-yillarda ularda sezilarli oʻzgarishlar yuz berdi. 1990-2005-yillarda mamlakat aholisining oʻsish surʻati pasayib borayotgan davrda baʼzi viloyatlarda bu jarayon sekinroq kechdi.
Oʻzbekistonda demografik vaziyatning eng muhim xususiyatlari aholi oʻsish surʻatlarining pasayib borishi; aholi tabiiy koʻpayish koʻrsatkichining kamayishi; tashqi migratsiya natijalarining manfiylashuvi; shahar aholisining sust oʻsishi va boshqalar. Mamlakatning shahar aholisi nihoyatda notekis joylashgan boʻlib, asosiy qismi Toshkent sh.ga toʻgʻri keladi. Biroq Toshkent sh. aholisi soʻnggi-yillarda deyarli oʻsmadi, natijada uning Oʻzbekiston aholisi tarkibidagi ulushi 1990-yildagi 10,5 %dan 8,2 % ga tushib qoldi. Navoiy, Sirdaryo, Toshkent viloyatlari hamda Qoraqalpogʻiston Respublikasining demografik salohiyati pasaydi, Jizzax viloyatida oʻzgarmadi, qolgan hududlarda esa oshdi. Hozirgi kunda Oʻzbekiston aholisining 16,4 % Surxondaryo va Qashqadaryo viloyatlari ga toʻgʻri keladi. Xorazm, Namangan va Samarqand viloyatlarida ham biroz oʻsish boʻldi.
1991—2005-yillarda Oʻzbekiston viloyatlari boʻyicha shahar aholisining oʻsishida sezilarli darajada nomutanosiblik kuzatildi. Bu-yillarda respublika shaharlari aholisining oʻsish surʻati 0,9 % boʻlib, bu koʻrsatkich Surxondaryoda 3,2 %; Jizzaxda 2,8 %; Sirdaryoda 0,6 %; Buxoroda 0,7 %; Xorazmda 0,8 % va Toshkent viloyatida 0,2 % ni tashkil etdi.Yuqoridagi oʻzgarishlarga qaramay, respublika aholisining hududiy mujassamlashuvi darajasi hamon Fargʻona va toshkent iqtisodiy r-nlarida yuqori. Fargʻona vodiysiga mamlakat aholisining 28 %, Toshkent sh. va viloyatiga 18 % toʻgʻri keladi. Aholi zichligi 1 km² ga 58 kishi boʻlib, bu koʻrsatkich mamlakat miqyosida 70 karraga farq qiladi yoki boshqacha aytganda, 7,3 kishidan (Navoiy viloyati) 552,5 (Andijon viloyati) kishigacha yetadi. Fargʻona, Namangan, Xorazm viloyatlarida aholi juda zich, Qashqadaryo, Jizzax, Buxoro viloyatlarida, shuningdek, Qoraqalpogʻiston Respublikasida zichlik koʻrsatkichi ancha past.
Oʻzbekiston Respublikasi jami aholisining 36,3 % shaharlarda, qolgan qismi qishloqlarda yashaydi. Soʻnggi-yillarda urbanizatsiya darajasining pasayib borishi va qishloq aholisi hissasining oʻsishi kuzatilmoqda.
O‘zbekistonning doimiy aholisi soni 1 yanvar holatiga 33 million 254 ming 100 kishini tashkil etib, 2018 yilda 597,4 ming kishiga yoki 1,8 foizga o‘sdi. Bu haqda Davlat statistika qo‘mitasining demografik vaziyatga bag‘ishlangan hisobotida so‘z boradi.
Jumladan, shahar aholisi soni 16,805 mln kishini (jami aholi sonidagi ulushi 50,5%), qishloq aholisi soni esa 16,449 mln kishini (49,5%) tashkil etdi.
Aholi zichligi bo‘yicha tahlillar shuni ko‘rsatmoqdaki, O‘zbekiston bo‘yicha 1 kv kmga 74,1 kishi, aholining eng zich joylashuvi Andijon (1 kv kmga 713,2 kishi), Farg‘ona (544,8 kishi), Namangan (370 kishi) viloyatlariga to‘g‘ri kelgan bo‘lsa, aksincha holat Navoiy viloyati (8,8 kishi) va Qoraqalpog‘iston Respublikasiga (11,2 kishi) to‘g‘ri kelmoqda.