Ахборотлаштириш ва «электрон хукумат»

Электрон хукумат 
(e-government) 
Электрон маъмурият 
(e-administration) 
Электрон бошқарув 
(e-governance) 
Давлат сиѐсатини кординация ва жорий 
қилиш, хизматларни on-line режимда тақдим 
этиш 
Давлат сектори билан ташкил этувчи 
бошқарув 
Фуқаролар, хукумат ташкилотлари ва 
амалдорлар орасида ўзаро хамкорликни, шу 
жумладан, давлат бошқаруви ва давлат 
сиѐсатини ишлаб чиқиш жараѐнларини 
рағбатлантириш 
Фуқаролар манфаатларига йўналтирилган 
дастурларни ишлаб чиқиш 
Хизматларни тақдим этишнинг электрон 
шаклига ўтишни стратегик режалаштириш 
Технологиялар (ҳусусан интернет) давлат 
бошқарув жараѐнини ўзгартиради 
Давлат муаммоларини муҳокама қилишда 
фуқаролар иштирокини рағбатлантириш ва 
мукаммаллаштириш 
Хизматларни тақдим этиш электрон шакли 
эффективлигини ҳаражатлар бўйича сонли 
баҳолаш 
Электрон вертикал (турли сатхдаги хукумат 
орасида ўзаро муносабатларни ўзгартириш); 
электрон демократия (фуқароларнинг 
иштирок даражасини ошириш, on-line овоз 
бериш, этика муаммолари, шаффофлик 
даражасини ошириш) 
On-line режимда таҳлил ва баҳолаш методи 
билан хизматларни тақдим этишни 
мукаммаллаштириш, хизматларни тақдим 
этишнинг бошқа шакллари билан 
солиштириш бўйича самарадорликни ўлчаш 
ва мақсадли мўлжални ўрнатиш 
Мақсадли мўлжални ўрнатиш ва фаолият 
наижаларини баҳолаш 
Қонунчилик ва давлат сиѐсатини ишлаб 
чиқиш учун муҳит: хукуматнинг сиѐсий 
ташаббуси; регулятор муҳити; электрон 
рақамли имзони легаллаштириш каби 
ташаббусларни жорий қилиш; давлат 
сиѐсатини танлашда фуқаролар иштирокини 
таъминлаш (электрон демократия) 
Мамлакатларга рейтинг ўзлаштириш 
(фаолият натижаларини баҳолаш): хукумат 
web-порталлари, web-сайтлари таҳлили 
Инсоний ресурсларни бошқариш 
муаммолари, масалан, персонални ўқитиш ва 
саралаш, уларни жойлаштириш, ресурсларни 
максимизация қилиш 
Халқаро даражада ўзгартириш: ахборот 
алмашинуви натижасида чегараларнинг 
йўқолиши; жаҳон стандартлари ва юқори 
тажрибанинг тасдиқланиши; электрон 
хукумат доирасида ахборот ва билимларни 
бошқариш 

---

ЭЛЕКТРОН ХУКУМАТНИ ШАКЛЛАНТИРИШ 

Электрон хукумат тавсифи (World Bank, 
http://go.worldbank.org/MlJHE0Z280
): 
«Электрон хукумат» атамаси фуқаролар, бизнес ва турли хукумат 
тармоқлари муносабатларини трансформация қилишга қодир ахборот 
технологияларини давлат органлари томонидан фойдаланилишига 
нисбатан ишлатилади. 
Бу технологиялар турли мақсадларда фойдаланилиши мумкин: 
фуқаролар учун давлат хизматларини кўрсатиш бўйича ишларни 
амалга ошириш, бизнес ва саноат билан ўзаро хамкорликни 
кучайтириш, ахборотга кира олиш воситасида фуқаролар 
имкониятларини кенгайтириш ва давлат бошқаруви самарадорлигини 
янада ошириш. 
Натижада шундай авзалликка эришиш мумкинки, бунда коррупциянинг 
қисқариши, шаффофликнинг ошиши, фойдаланувчилар учун янада 
қулайлик, даромаднинг ошиши ва/ѐки ҳаражатнинг
камайиши. 

---

ЭЛЕКТРОН ХУКУМАТНИ ШАКЛЛАНТИРИШ 

Электрон хукумат аҳолига Интернет-технологиялар воситасида ва 
ѐрдамида (яъни, АКТ орқали) ўз нуқтаи назарларини тасвирлаш 
имкониятларини берган ҳолда мамлакат ҳаѐтига таъсир кўрсатишлари 
учун янада кўпроқ имконият беради. 

Шу билан бирга Интернет фойдаланувчилар учун максимал 
мослаштирилган янги хизматларни тақдим этиш йўли билан давлат 
бошқарув органларига ўз аҳамияти ва таъсирини оширишга имкон 
беради. 

---

ЭЛЕКТРОН ХУКУМАТНИ ШАКЛЛАНТИРИШ 
Ахборот ва телекоммуникация инфратузилмасини ўз вақтида 
шакллантириш қуйидагиларни таъминлайди: 

ташкилот ва фуқаролар учун давлат хукумат органлари билан ўзаро 
хамкорликнинг электрон усулларига мурожаат қила олишни ошириш, 
аҳолининг давлат бошқарув органлари билан ўзаро хамкорлиги учун 
сарфланадиган вақтни камайтириш; 

давлат бошқарув органларининг давлат хизматларини тақдим этиш ва 
электрон кўринишдаги давлат вазифаларини бажариш ҳаражатларини 
камайтириш; 

умумдавлат аҳамиятидаги бир турли вазифаларни бажариш учун давлат 
бюджети ҳаражатларини уларни марказлашган ҳолда бажариш ҳисобига 
камайтириш; 

давлат хукумати органлари орасида оператив
химояланган ахборот алмашинуви учун ягона
технологик платформа. 

---

ЭЛЕКТРОН ХУКУМАТНИ ШАКЛЛАНТИРИШ 
Электрон хукумат ахборот технологик ва коммуникация 
компонентларининг базавий классификацияси қуйидагиларни ўз ичига 
олади: 

Идоравий ва идоралараро амалий (функционал) ахборот тизимлари. 

Мухандислик инфратузилмаси (телекоммуникация ва аппарат қуввати). 

Электрон ҳукуматнинг ахборот-технологик инфратузилмаси. 

---

ЭЛЕКТРОН ХУКУМАТНИ ШАКЛЛАНТИРИШ 

Фуқаролик жамияти ва алоҳида индивидларнинг манфаатлари ўз ичига 
давлат ва унинг органлари ахборотларининг очиқлигини олади. 
Ахборотнинг очиқлигидан давлатнинг ўзи ҳам манфаатдор. 

Ахборотнинг очиқлиги – бу давлат характеристикаси. Давлатда қачонки 
ахборот очиқлиги юқори бўлса, шунда у ҳуқуқий давлат бўлади. 

Хукумат ҳужжатлари ва ахборотларига киришни таъминлаш замонавий 
давлат аппаратига мавжуд талабларнинг бири ҳисобланади. 

Давлат бошқарувининг сифати давлат хукуматининг аҳолини ―эшитиш‖ 
ва ―тинглаш‖га тайѐрлигига тўғридан-тўғри боғлиқ бўлади, бу давлат 
фаолияти устидан жамият назорати ва аҳолига қулай усулда улар 
билан муносабатда бўлишга имкон беради. 

---

ЭЛЕКТРОН ХУКУМАТНИ ШАКЛЛАНТИРИШ 
Электрон хукуматни жорий этиш жараѐни учта босқичга ажратилади: 
