|
Технологик: ишлаб чиқаришда, муассасаларда, таълим тизимида кенг
қўлланиладиган ахборот технологиялари.
Ижтимоий: ахборот яшаш сифатини ўзгартиришнинг муҳим
стимулятори сифатида юзага чиқади, ахборотга кенг киришда «ахборот
онги» шаклланади ва тасдиқланади.
Иқтисодий: ахборот иқтисодиѐтда ресурс, хизмат, товар, қўшилган
қиймат ва бандлик манбаи сифатида калит омилни ташкил этади.
Сиѐсий: ахборот эркинлиги сиѐсий жараѐнларда турли класслар ва
аҳоли ижтимоий қатламлари орасидаги ўсиб бораѐтган иштироки билан
характерланадиган етакчи ҳисобланади.
Маданий: ахборотнинг маданий қийматини алоҳида индивид ва бутун
жамият ривожининг манфаатида ахборот қимматини тасдиқлаш
воситасида белгилаш.
ЖАМИЯТ РИВОЖИДА АХБОРОТЛАШТИРИШНИНГ
ЎРНИ
ITU
ҳисоблари бўйича охирги йилда 250 миллиондан ортиқ одам
интернетга уланган ва 2013 йил охирида бутун дунѐ аҳолисининг
деярли 40 фоизи интернетдан фойдаланади.
Мобил технологиялар ва хизматлар аввалдан ахборотлашган жамият
ривожининг калит омили ҳисобланади, мобил ва кенг полосали алоқа
фойдаланувчилари сони 2 млрд.га яқин.
Мобил кенг полосали тармоқлар иловалар ва сервислардан
фойдаланиш имконини беради: тезлик ошишда давом этади,
хизматларнинг баҳоси пасаяди ва АКТ янада оммабоп бўлади, охирги
тўрт йилда хизматларнинг баҳоси 82 фоизга пасайган.
Дунѐда Интернет фойдаланувчиларининг сони (2010 йилдан кейин):
Интернет фойдаланувчиларининг 1 дақиқалик фаолияти:
ЖАМИЯТ РИВОЖИДА АХБОРОТЛАШТИРИШНИНГ
ЎРНИ
Юқори тезликли алоқа тармоқлари воситасида глобал ахборот жамиятига
кўпдан кўп одамлар боғланмоқдалар, яъни, ахборот коммуникация
технологияларини ривожлантириш жамиятни ривожлантиришнинг энг
актуал йўналишларидан биридир.
ITU
ҳисоблари бўйича 2013 йил охирида кўчувчи сотали алоқа абонентлари
6,8 млрд.га ва бутун дунѐ интернет фойдаланувчилари 2,7 млрд.га етади.
ЖАМИЯТ РИВОЖИДА АХБОРОТЛАШТИРИШНИНГ
ЎРНИ
Ахборотлашган жамият ҳақида гапирганда, уни сўзма-сўз эмас, балки
замонавий жамиятда ўзгаришлар тенденциясига мўлжал сифатида
кўриш керак.
Мисол сифатида ахборот технологияларининг бир қатор ўзгаришлари
келтирилган ва ахборотлашган жамият концепциясини тасдиқлайди:
-
иқтисодиѐтда тузилмавий ўзгаришлар, айниқса, ишчи кучини
тақсимлаш соҳасида;
-
ахборот аҳамиятини англашнинг ўсиб бориши;
-
компьютер саводхонлиги заруратини англашнинг ўсиб бориши;
-
ахборот технологияларининг кенг тарқалиши;
-
компьютер технологиялари ва телекоммуникация ривожининг хукумат
томонидан қуллаб-қувватланиши.
ЖАМИЯТ РИВОЖИДА АХБОРОТЛАШТИРИШНИНГ
ЎРНИ
Ахборотлашган жамиятни шундай жамият сифатидан тавсифлаш
мумкинки, бунда турмуш сифати, ижтимоий ўзгаришлар истиқболи ва
иқтисодиѐтнинг ўсиб бориш босқичида ривожланиши ахборот ва унинг
эксплуатациясига боғлиқ бўлади.
Бундай жамиятда турмуш стандартлари, меҳнат ва дам олиш
шакллари, таълим тизими ва бозор ахборот ва билимлар соҳасига
эришишнинг сезиларли таъсири остида бўлади.
Натижада билимларга ва ахборот иқтисодиѐтига асосланган жамият
шаклланади.
ЖАМИЯТ РИВОЖИДА АХБОРОТЛАШТИРИШНИНГ
ЎРНИ
Ахборотлашган жамият ва янги яратилган ахборот иқтисодиѐти
компонентлари:
-
Ахборот ва коммуникация технологиялари, Интернет;
-
Ахборот интеллектуал мулк;
-
Электрон ахборот марказлари, базалари ва маълумотлар банки,
видеомаҳсулотлар, кўп тилли таржимонлар, янги тасвир воситалари;
-
Ахборотнинг умумий мерослари (ишлаб чиқаришни бошқариш
тизимлари, биотехнологиялар, фармацевтик маҳсулотлар ва х.к.)
Бу компонентлар иқтисодиѐтнинг барча секторларида кўринади,
уларнинг таъсири ахборот ва коммуникация жараѐнлари эволюцияси
сари ўсиб бормоқда.
ЖАМИЯТ РИВОЖИДА АХБОРОТЛАШТИРИШНИНГ
ЎРНИ
Ахборотлашган жамият концепцияси асосида:
«жамият ривожининг асосий омили – ишлаб чиқариш ва ахборотдан
фойдаланиш».
Экспертларнинг баҳолашлари бўйича замонавий ривожланган
жамиятнинг интеллектуал потенциали (салохияти) баҳоси саноат
анъанавий тармоқлари асосий фондлари баҳосидан юқори.
Бундай ҳолатда, инсон интеллекти янги технологик даврнинг бевосита
ва асосий ишлаб чиқарувчи кучи вазифасини бажаради.
ЖАМИЯТ РИВОЖИДА АХБОРОТЛАШТИРИШНИНГ
ЎРНИ
Иқтисодий тадқиқот натижалари бўйича, 2000 йил тарихий чегара
бўлиб қолди, бунда халқаро иқтисодий алмашувда интеллектуал
маҳсулот баҳоси товар массаси баҳоси билан тенглашди.
Бу ишлаб чиқариш характерини ўзгаришига олиб келди:
-
ахборотга бўлган ҳаражатлар замонавий маҳсулотнинг қўшилган
қийматини ўртача тўртдан уч қисмини ташкил қилди;
-
янги иқтисодиѐтда тўпланган билимларни сотиб олиш ва сотиш –
кичкина материал қобиқда жуда катта хажмдаги интеллектуал ташкил
этувчи (компьютер дастурлари, микрочиплар ѐки авиацион-космик
техника охирги моделлари мисол бўлиши мумкин, уларнинг
нархларининг асосий қисмини «тадқиқот ва ишлаб чиқиш»
ҳаражатлари ташкил этади).
ЖАМИЯТ РИВОЖИДА АХБОРОТЛАШТИРИШНИНГ
ЎРНИ
Нархнинг саноат маҳсулотига нисбатига мисол:
-
бир килограмм нефт хомашѐсини сотиш 0,020 — 0,025 дол. фойда
келтиради;
-
бир килограмм рўзғор техникаси 50 дол. фойда келтиради;
-
бир килограмм авиацион техникани ишга туширишнинг ўртача фойда
нормаси 1000 дол.ни ташкил этади;
-
Do'stlaringiz bilan baham: | 
