“Ахборот тизимлари ва технологиялари тармоқлар ва соҳалар

regulation.gov.uz
порталига қўйилиб, барча ҳудудларда, маҳаллий 
кенгашларда ва мактаб жамоаларида ота-оналар иштирокида кенг муҳокама 
қилинди. Фармон лойиҳасида таълимдаги ҳозирги муаммоларни ҳал 
қиладиган, яқин беш йилда натижасини кўрсатадиган ва кейинги тараққиёт 
даражасини белгилаб берадиган мақсадлар қамраб олинган.
Масофавий таълим ҳозирги кунда турли даражадаги умумтаълим 
муассасаларида муваффақиятли амалга оширилмоқда. Албатта, ўқитувчи ва 
ўқувчи ўртасидаги синфда жонли мулоқотнинг ўрнини ҳеч нарса боса 
олмайди. Масофавий ва электрон таълим доирасидаги мулоқот билан бир 
қаторда бугунги кунда олий таълим талабалари ва ўқитувчилари учун тайёр 
видеомаърузалар, видеодарсликлардан кенг фойдаланилмоқда. Айни 
пайтда, мавжуд ўқув видео манъбаларни сони ва уларнинг сифати ҳар доим 
бир-бирига мос эмас. Шу муносабат билан ўқув видеомаъруза ва видео-
дарсликларга қўйиладиган талаблар масаласи долзарблашади. Таълимий 
видео тушунчасига эътибор қаратайлик. ЮНЕСКО маълумотларига кўра, 
одам эшитган материалнинг 10-15% ини, кўрган материалнинг 25% ини, 
аудиовизуал идрок билан эсласа, ахборотнинг 70% гача ўзлаштирилади. 
Бинобарин, барча асосий сезгиларнинг жалб этилиши материални 
анъанавий усулларга нисбатан ўзлаштириш даражасининг ортишига олиб 
келади. Ҳар бир ўқитувчи дарс учун қанчалик фойдали эканлигини билади
(1) 
Ўқув жараёнига видеомаърузаларни киритиш ўқитувчиларни ўқув 
жараёнини ташкил этишда нафақат эскирган ишлаш усулидан озод этади, 
балки матн, графика, анимация, товуш ва видеоэлементлар каби турли 
кўринишларда келтирилган бой кўргазмали материални яратиш имконини 
беради. Интерфаол видеомаърузалар фикрлаш, нутқий, физик, перцептив 
каби инсон фаолият турларини фаоллаштиради. Мультимедиа воситалари 

---

- 7 - 
ва технологияларини қўллаш шундай ўқитиш схемасини қуриш имконини 
берадики, унда ўқув жараёнини ташкил этишнинг оддий ва компьютер 
шаклларини бирга қўллаш билимларни бериш ва ўзлаштиришда янги 
сифатни беради. 
Ҳозирда видеомарузалар яратиш имконини берувчи дастурий 
таъминотларни турлари жуда кўп бўлиб, улардан фойдаланиш ҳам иш 
жараёнини ташқил қилишга, яратилаётган маҳсулотларни тури сифати ва 
фойдаланиш имкониятига боғлиқ бўлиб қолмоқда.
Хулоса қилиб айтганда, видеомаърузалар муайян шароитларда ўқув 
жараёнининг самарадорлигини ошириши мумкин бўлган истиқболли 
дидактик воситалар бўлиб ҳисобланади. Бу тадқиқотнинг долзарб 
мавзусини белгилайди.