Ахборот хавфсизлиги тушунчаси Умумжаҳон

Демаскировка 
белгиларни тарқатувчилар бўлиб тўғридан-тўғри бу белгилар 
билан боғлиқ бўлган физик майдонлар ҳисобланади. Объектни 
топишда техник разведка воситаларининг фаолият кўрсатиш 
жараёнида объектнинг техник демаскировка белгилари 
аниқланади ва унинг мавжудлиги ҳақида хулоса қилинади. 
Демаскировка белгилари қуйидагилар
билан фарқ қилади: • 
жойлашуви – бошқа объектлар ва атрофдаги предметлар 
орасида объект жойлашувини аниқлаб берадиган белги; • 
таркибий кўриниш – объектнинг тузилиши ва тўлалигича 
кўринишини акс эттирадиган катталикларини (таркиби, сони ва 
алоҳида объектларнинг жойлашуви, шакли ва геометрик 
ўлчамлари) аниқловчи белгилар; • фаолияти – объектнинг 
физик фаолият юритиши орқали уни очиб берувчи белгилар.

---

Техник демаскировка белгиларини икки
тоифага бўлиш 
мумкин: • тўғридан-тўғри демаскировка белгилари – ҳимоя 
объектининг фаолияти ва унинг физик майдонлари 
(электромагнит, акустик, радиацион ва бошқалар) билан 
боғлиқ бўлган, ҳимоя қилинадиган ахборотга боғлиқ бўлмаган 
атрофмуҳитнинг физик майдони фонидан фарқ қиладиган 
белгилар; • билвосита демаскировка белгилари – объектнинг 
фаолият кўрсатиши натижасида атроф-муҳитдаги ўзгаришлар 
натижасида юзага келадиган белгилар (фаолиятнинг оптик-
визуал белгилари, геометрик ўлчамлар, ёритилганликнинг 
кескин фарқ қилиниши, ишлаб чиқариш фаолиятидан қолган 
излар ва ҳоказо).
Ахборотни муҳофаза қилишнинг
самарадорлик кўрсаткичи 
ҳимоя объектининг техник демаскировка белгилари катталиги 
бўлиб, 
унга 
нисбатан 
ахборотни 
муҳофаза 
қилиш 
самарадорлигининг 
меъёрлари 
белгиланади. 
Ҳимоя 
объектларининг демаскировка белгилари. Объектларнинг 
демаскировка белгиларига қуйидагилар киради: • фаолият 
белгилари: транспорт машиналарининг ҳаракати, овозлар, 
оловлар, чақнашлар, тутун, чанг; • махсус қурилмаларда қайд 
қилинадиган 
турли 
нурланишларни 
(электромагнит, 
инфрақизил, иссиқлик) қайтариш ва чиқариш қобилияти; • 
фаолият излари: сўқмоқ ва қатнов йўллари, ишлаб чиқариш 
материалларининг қолдиқлари, маиший чиқиндилар ва ҳоказо; 
• тавсифловчи кўриниши (шакли), объектни ўлчами ва жойла-
шувининг муҳим томонлари; • объект сиртининг ранги, айрим 
ҳолларда унинг ялтираши • (ойнанинг ялтираши, металнинг 
товланиши); • объектнинг ўзидан тушадиган ва унинг сиртига 
тушадиган соя.

---