Agrotexnologiyalar instituti

1.Tadqiqot rejasini tuzish 
 
Ilmiy  tadqiqot  ishlarini,  ya‘ni  tajribani  planlashtirish-bu  ilmiy  tekshiruv 
maqsadlarini  aniqlash,  tajriba  sxemasini  ishlab  chiqish,  yer  uchastkasini  hamda 
tajribaning optimal strukturasini tanlash kabi bosqichlardan iboratdir. 
Tajribani  planlashtirishda  yo‘l  qo‘yilgan  holatlarni  keyinchalik  tajribani 
o‘tkazish  davomida  yoki  olingan  natijalarni  aniq  statistik  usullarda  baholash  orqali 
ham to‘g‘irlash mumkin emas. 
Ilmiy tekshiruv ishlari boshlanishidan avval quyidagilarni aniqlash lozim bo‘ladi, 
ya‘ni: 
4.
 
Temani tanlash, tajribani maqsadi va o‘rganish ob‘ektlarini belgilash; 
5.
 
O‘rganilayotgan  masalaning  shu  kundan  holati  bilan  tanishish  va  ishchi 
gipotezani va metodikasini ishlab chiqish. 
6.
 
Tajriba sxemasini va metodikasini ishlab chiqish. 
Temani  tanlash  va  tajribaning  maqsadini  aniklash  bu  muxim  masala  bo‘lib, 
bunda o‘rganiluvchi holatning har tomonlama mantiqan tahlil etish, tajribani boshlash 
va  uni  o‘tkazish  strategiyasini  aniq  ko‘z  oldiga  keltira  bilish  demaqdir.  Tajribaning 
planlashtirish  keyingi  bosqichda  ya‘ni  o‘rganilishi  lozim  bo‘lgan  masalaning  shu 
kundagi  holati-bu  ilmiy  adabiyotlar  bilan  tanishish  va  bir  yoki  bir  nechta  ishchi 
gipotezani oldinga surishdir. 
  Ishchi  gipotezasini  oldinga  surish  orqaligini  tajriba  sxemasi  va  uning 
programmasi  ishlab  chiqishga  imkoniyat  yaratiladi.  Tajriba  programmasida  uning 
sxemasi,  o‘tkazish  metodikasi  va  texnikasi  kuzatuvlar  hamda  hisoblovlar 
(uchet)o‘tkazishlar  aks etiriladi. 
 
Tajribani  planlashtirishdagi  muhim  vazifalardan  biri  bu  tajribaning  sxemasini 
ishlab chiqishdir. Tajriba sxemasini ishlab chiqilishida: 
3.
 
Tajribaning  yetsa  xususiyatlik  va  faktorlilik  (ya‘ni  ko‘p  faktorli  tajribada 
tekshirilayotgan har bir faktorning uchrashi mumkin bo‘lgan holatlarini hisobga olish) 
printsiplariga amal qilish. 
4.
 
Nazorat  variantni  to‘g‘ri  tanlab  bilish  va  tajribaga  yo‘ldosh  bo‘lgan,  lekin 

---