Аграр тармоқ иқтисодий салоҳиятини оширишда институционал ислоҳотлар ва

 
158 
маҳсулотлари ишлаб чиқариш ҳажми 4200 минг сўмни ташкил этиб, 2019 
йилга нисбатан бу 16,7 фоизга, саноат маҳсулотлари ишлаб чиқариш эса 2520 
минг сўмни ташкил қилиб, бу 2019 йилга нисбатан 77,5 фоизга, хизматлар 
соҳасида 1485 минг сўмни ташкил этиб, 2019 йилга ниябатан 17,4 фоизга ва 
қурилиш пудрат ишларида 783 минг сўмни ташкил қилган, бу 2019 йилга 
нисбатан 8,8 фоизга кўпайган. 
Нарпай туманида 2020 йилда норасмий ишчи сифатида 4345 ходим 
расмийлаштирилган. Бу кўрсаткич 2019 йилга нисбатан 1700 кишига ёки 66,7 
фоизга кўп ҳисобланади. Шу билан бир вақтда туманда Ўзбекистон 
Республикаси Президентининг 2020 йил 8 июндаги “Тадбиркорлик фаолияти 
ва ўзини ўзи банд қилишни давлат томонидан тартибга солишни 
соддалаштириш чора тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ-4742 сонли қарори[1] 
ижроси асосида 4890 киши ўзини ўзи банд қилган ва бу 2020 йил режаси 
билан солиштирганда 2 фоизга ошиқдир. 
2020 йилда Нарпай туманида “Темир дафтар”, “Аёллар дафтари” ва 
“Ёшлар дафтари”га киритилган аҳолини қўллаб-қувватлаш, уларга ҳар 
томнлама кўмак бериш мақсадида бир қатор амалий иш ва тадбирлар амалга 
оширилган. Бунинг натижасида бугунги кунда 2020 йилда “Темир дафтар”га 
киритилган 3309 оиладан 1880 оила Халқ депутатлари туман кенгаши қарори 
ва фуқароларнинг шахсий мурожаатларига асосан “Темир дафтар”дан 
чиқарилган. Ҳозирда қолган 1429 оилани “Темир дафтар”дан чиқариш 
бўйича тизимли ишлар олиб борилмоқда.
Шунингдек туманда 18 ёшдан 30 ёшгача бўлган 50545 нафар аҳоли 
қатлами мавжуд бўлиб, улардан 2441 нафари ишсиз. Олиб борилган 
ўрганишлар натижасида 7819 нафар ёшларда турли муаммолар мавжудлиги 
аниқланган. Бундан ташқари туманда 38125 нафар 30 ёшдан ошган аёллар 
истиқомат қилади. Уларнинг 3270 нафари ишсиз ҳамда 9151 нафарини турли 
муаммолар қийнаб келмоқда[4].
Юқоридаги ҳолатларни ўрганган ҳода туманда камбағаллик даражасини 
пасайтириш, ёшлар ва аёллар дафтарига киритилган аҳоли қатламини моддий 
ва маънавий қўллаб қувватлаш мақсадида режали ишлар амалга 
оширилмоқда. 
Ҳулоса қилиб айтадиган бўлсак Нарпай тумани Самарқанд вилояти 
ривожида муҳим ўрин тутувчи, катта салоҳиятга эга туманлардан 
ҳисобланади. Иқтисодиёт соҳаларида олиб борилаётган ислоҳатлар натижаси 
ўлароқ ушбу туманда ҳам бир қатор ижобий натижаларга эришилган. Лекин 
мавжуд имкониятлар доирасида янада юқори натижаларга эришиш мақсадга 
мувофиқ. Жумладан, тумандаги 20451 гектар суғориладиган ерларнинг 
асосий қисмига пахта ва ғалла экинлари экилади. Бу эса ўз навбатида 
экспортбоп озиқ-овқат маҳсулотларига ички ва ташқи талабнинг юқорилиги 
шароитида суғориладиган ерлардан фойдаланиш самарадорлиги даражасини 
пасайтириб юборади ва туманнинг иқтисодий салоҳияти ўсишини чеклайди. 
Туман ер ресурсларидан фойдаланиш самарадорлигини ошириш ва 

---