Аграр тармоқ иқтисодий салоҳиятини оширишда институционал ислоҳотлар ва

 

---

 
604 
ҚИШЛОҚ ҲЎЖАЛИК КОРХОНАЛАРНИ ВИРТУАЛ ТАШКИЛ 
ҚИЛИШ ВА БОШҚАРИШ ХУСУСИЯТЛАРИНИНГ ТАҲЛИЛИ 
 
У. Орифжонова
-ТДАУ, доцент
 
Ф.Н. Холмуминов
-ТАТУ, магистр
 
У.Г. Хамроев
-ТАТУ, магистр
 
 
Виртуал корхоналар корхоналарнинг янги ташкилий шаклларидан бири 
ҳисобланади. Корхонани ташкил этиш ва бошқаришнинг янги шаклларини 
ривожлантириш бозорларни глобаллашуви, маҳсулот сифатининг ортиб 
бораётгани, унинг нархи ва мижозлар эҳтиёжини қондириш даражаси, 
истеъмолчилар билан якдил муносабатларнинг муҳимлиги (индивидуал 
истеъмолчилар) сифатида замонавий бозорларни ривожланишидаги бундай 
тендентсиялардан кўпроқ таъсирланди. янги ахборот-коммуникатсия 
технологияларини жорий этиш. 
Маълумки, XX аср 80 йилларида корхоналарнинг фаолиятини 
такомиллаштириш асосий йўналишлари умумий сифат бошқаруви ва турли 
ресурсларни оптимал бошқариш учун минимал стратегияси иловасини эди. 
XX аср 90-йилларида эса асосий мавзу яхши мижозлар манфаатларини 
қондириш учун йўналтирилган мухтор кўп тармоқли жамоалардан иборат 
бизнес жараёнлар учун функционал бошқармалар ўтиш жараёнига 
қаратилган бизнесжараёнларни такомиллаштириш тамойиллари, эди.
XX аср 90 йиллар охири ва 21-аср бошларига келиб, асосий мавзу бир 
виртуал тармоққа ўтиш ва корхоналар ташкил этиш тамойиллари 
ҳисобланади [1, 3, 5, 6, 7]. 
Баъзи бир ишларда виртуал корхоналар "тармоқ корхоналари" [3, 4], 
"чексиз корхоналар" [3], "кенгайтирилган корхоналар" [5] билан ҳам 
белгиланади. Одатда, биз муайян маҳсулотларни ишлаб чиқариш ва сотиш 
учун биргаликда ишлайдиган шериклар (корхоналар, ташкилотлар, шахсий 
жамоалар ва одамлар) тармоғи ҳақида гапирамиз. 
Таъкидлаш керакки, корхоналарнинг виртуализация қилиш соҳаси учта 
асосий ҳодиса тоифасига киради: 
- виртуал бозор - глобал тармоқлар (Интернет) алоқалари ва ахборот 
имкониятларига асосланган мавжуд бўлган товарлар ва хизматлар бозори;
- виртуал ҳақиқат, яъни, кибернетика соҳасидаги ҳақиқий ўзгаришлар ва 
ишлаб чиқаришни таққослаш ва тақлид қилиш, бу ҳам инструмент, ҳам 
муҳитдир; 
- виртуал (тармоқ) ташкилий шакллар. 
Ушбу мақолада ташкилий шакл ёрдамида корхоналарни бошқариш учун 
виртуал ташкилий шакллар ва ёндашувларнинг ўзига хос хусусиятлари кўриб 
чиқилади. Виртуал бозор ва виртуал ҳақиқатга оид саволлар деярли 
таъсирланмаган бўлса-да, корхоналарнинг амалдаги фаолиятида кўрсатилган 
учта бўлим ўзаро боғлиқ бўлиши мумкин. Тармоқнинг ташкилий шакли 
сифатида виртуал корхонанинг кўплаб таърифлари мавжуд. Бироқ бундай 

---