Аграр тармоқ иқтисодий салоҳиятини оширишда институционал ислоҳотлар ва

 
454 
МОЛИЯВИЙ САВОДХОНЛИКНИНГ АҲОЛИ ЯШАШ ТАРЗИГА 
ТАЪСИРИ ВА АҲАМИЯТИ 
 
У.Х. Урманова,
 ТДАУ, катта ўқитувчи 
С. Қодирова,
 ТДАУ, 2 босқич талабаси 
Иқтисодиётнинг барқарор ривожланиши, аҳоли турмуш даражаси ва 
фаровонлигининг ошиши кўп жиҳатдан аҳолининг иқтисодий ҳодиса ва 
жараёнларга онгли равишда муносабатда бўлиши, иқтисодий тафаккур ва 
кўникмаларининг ривожланганлигига боғлиқ. Зеро, фуқаролар қанчалик 
юқори иқтисодий фаоллик ва молиявий саводхонликка эга бўлса, уларнинг 
иқтисодий фаолияти, ҳаётнинг турли жабҳаларида қабул қилаётган 
қарорлари шу даражада асосли ва оқилона бўлади. Шу билан бирга малакали 
мутахассислар тайёрлашга ишбилармонлик муҳитининг ривожланишига, 
тадбиркорлик фаолиятининг янада тараққий этишига, молиявий хизматлар 
ҳамда улардан фойдаланиш кўламининг кенгайишига ва натижада 
мамлакатнинг молиявий-иқтисодий барқарорлигини таъминлашга, аҳолининг 
ижтимоий муаммоларини самарали ҳал этиш имконини беради. 
Шу ўринда, аҳоли молиявий саводхонлигининг ижтимоий аҳамиятига 
алоҳида эътибор қаратиш лозим. Чунки, алоҳида шахснинг молия борасидаги 
билим ва кўникмалари пировардида бутун жамият иқтисодий ҳаётининг 
муваффақияти ва барқарорлигини белгилаб беради. “Аҳолининг молиявий 
жиҳатдан саводсизлиги нафақат шахсий фаровонликка, балки бутун 
молиявий соҳага салбий таъсир кўрсатади. Масалан, фуқароларнинг ўз 
даромадлари ва харажатларини аниқ тасаввур қилмаслиги ёки нотўғри 
режалаштириши оқибатида кредиторлик қарздорлик пайдо бўлади, 
саводсизлик молиявий пирамидалар ва фирибгарликлар сонининг ошишига 
олиб келади. Глобал миқёсда бу мамлакат иқтисодиётини молиявий 
инқирозга олиб келиши мумкин” [1]. 
Молиявий саводхонлик – ўз маблағини бошқариш ва уни кўпайтириш 
маҳорати. У молиявий бозорнинг ўзига хосликларини билиш, бозор 
иштирокчилари томонидан таклиф этилаётган маҳсулот ва хизматлардан 
хабардор бўлиш ҳамда шу асосда қабул қилинган қарор масъулиятини 
зиммасига олиш дегани ҳамдир [2]. 
Умуман айтганда, 
молиявий саводхонлик
- бу иқтисодий вазиятни 
оқилона баҳолаш ва қарорлар қабул қилиш имконини берадиган молия ва 
шахсий жамғармалар соҳасидаги билим даражасидир. Яъни: даромадлар ва 
харажатларни кузатиб бориш, ортиқча қарзлардан сақланиш, шахсий 
бюджетни режалаштириш, жамғарма яратиш, молиявий маҳсулотларни 
бошқариш ва ниҳоят, жамғарма ва суғурта воситаларидан фойдаланиш. 
Аҳолининг молия соҳасидаги хабардорлик даражаси қанчалик баланд 
бўлса, ижтимоий ва иқтисодий барқарорлик шунча юқори бўлади. Шу 
сабабли, аҳолининг молиявий саводхонлигини ошириш дастурларини ишлаб 
чиқиш ва амалда татбиқ этиш бугунги куннинг долзарб масалаларидан бири 

---