Agarbiz o’zbekistonimizni dunyoga tarannum etmoqchi, uning qadimiy tarixi va yorug; kelajagini ulug’lamoqchi, uni avlodlar xotirasida boqiy saqlamoqchi bo’lsak, avalombor buyuk yozuvchilarni, buyuk shoirlarni

РАҲБАР ҲАМДА ПЕДАГОГ КАДРЛАРНИНГ МАСОФАДАН МАЛАКА
ОШИРИШДА MOODLE ТИЗИМИ 
 
ИНАМОВ Д.Д., АЛИМОВ А.А., ЎМКҲТТКМО ва УҚТИ 
Масофали таълим - масофада туриб ўқув ахборотларини алмашиш воситаларига асосланувчи махсус 
ахборот таълим муҳити ёрдамида таълим хизматлари тўпламидан иборат. Масофали таълим ахборот - таълим 
муҳити фойдаланувчилар таълим олиш эҳтиёжларини қондиришга мўлжалланган маълумотлар узатиш 
воситалари ахборот ресурслари ўзаро алоқалар протоколлари аппарат - дастурли ва ташкилий-методик 
таъминотлар системали - ташкилий тўпламидан иборат. 
Масофадан ўқитишда виртуал кутубхоналар,, спутник орқали видеоконференциялар, дарслар, 
Интернет ёрдамида мулоқот ва информация олиш имконияти пайдо бўлади. Бу эса ўқувчи учун махсус ўқиш 
доирасини берди. Ўқувчининг фанни ўзлаштириш тезлиги ва сифати кескин яхшиланди. 
Moodle - 
Web муҳитида ўқитиш ва онлине режимдаги дарсларни ташкил қилувчи кучли педагогик 
дастурий мажмуа ҳисобланади. Мазкур тизимда Forums, Materials, Messenger, Chat, Exercises, Group work, 
Student tracking 
каби кўплаб ўқитиш модуллар мавжуд. Бошқа LMS лар сингари IMS, SCORM ва бошқа 
стандартларни қўллаб-қувватлайди. Таҳлиллар шуни кўрсатадики, бошқа LMS тизимларга қараганда, энг кўп 
қўшимча плагин ва модуллари мавжуд бўлган дастурий мажмуа бу Moodle дастурий мажмуасидир. Ҳозирги 
вақтда дунёнинг аксарият таълим муассасалари ўз масофавий таълим тизимиларини ташкил этишда Moodle 
дастурий мажмуасини жорий этмоқдалар. Шунингдек, Республикамиздаги кўплаб таълим муассаслари виртуал 
таълим муҳити сифатида айнан Moodle дастурий мажмуаси фойдаланиб келинмоқда. Хусусан, Тошкент 
ахборот технологиялари университетининг “Виртуал таълим муҳити” http://etuit.uz, Ўзбекистон Миллий 
универси- тетининг «Очиқ ўқув-ахборот маркази», Халқ таълими вазирлиги қошидаги «Мултимедиа умум- 
130 

---

таълим дастурларини ривожлантириш маркази» http://moodle.uzedu.uz, Тошкент Турин Политех- ника 
университети http://moodle.polito.uz, Ўрта махсус, касб-ҳунар таълими тизими кадларини малакасини ошириш 
ва уларни қайта тайёрлаш институти http://mtt.vocedu.uz . Очиқ кодли Moodle дастурий мажмуаси ўқув 
жараёнини бошқарувчи Web интерфейсли муҳитга йўналтирилган махсус тизими бўлиб, асосан глобал 
тармоқда фойдаланишга мўлжалланган. 
Тизимни яратишда PHP, MySQL, AJAX, JavaScript, HTML, CSS, XML jQuery каби қатор очиқ кодли 
дастурий воситалардан фойдаланилган. Уни ишлатиш учун маълумотлар омборини бошқариш дастури (MySQL 
yoki PostgreSQL), PHP 
процессори, Web-хизмати (Apache yoki IIS) дастурлари созланган сервер зарур. 
Операцион тизим сифатида ихтиёрий кенг тарқалган операцион тизимлардан биридан фойдаланиш мумкин 
(Windows, Linux, Mac OS X, Novell Netware). Мазкур ўқув қўлланма ёзилаётган вақтда Моодле тизимининг 
3.0.3 версиясидан фойдаланилган. Moodle тизимидан фойдаланиш учун дастлаб мазкур LMS тизимида 
яратилган иловага аъзо бўлиш талаб этилади.Moodle тизимида рўйхатга олиш жараёни барча версияларида 
деярли бир хил кечади.