Agar Jannatga kirish niyatingiz bo‘lsa

Agar Jannatga kirish niyatingiz bo‘lsa...

O’ziga ibodat qilishdan so’ng eng suyukli amal bo’lgan ota-onaga yaxshilik qilishga amr etgan Alloh taologa hamdu sanolar, nabiyyimiz Muhammad Mustafoga salavotu salomlar bo’lsin.

Ota-onaga yaxshilik qilish Alloh taologa yaqinlashtituvchi eng avzal amallardan hisoblanadi. “Parvardigoringiz yolg’iz Uning O’ziga ibodat qilishlarizni va ota-onaga yaxshilik qilishlaringizni amr etdi. Agar ularning (ota-onagizning) birlari yoki har ikkisi sening qo’l ostingda keksalik yoshiga yetsalar, ularga “Uff”, dema va ularning (so’zlarini) qaytarma! Ularga (doim) yaxshi so’z ayt!” (Isro surasi, 23-oyat).

Ibn Mas’ud roziyallohu anhu aytdilar:

Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan “Allohga eng suyuqli amal qaysi deb?” so’radim. U zot: “O’z vaqtida o’qilgan namoz”, dedilar. Men: “So’ng qaysi?” dedim. U zot: “Ota-onaga yaxshilik qilish” dedilar. Buxoriy rivoyat qilgan.

Farzand ota-onaning e’tiqodi qanday bo’lishidan qat’iy nazar ­­­­­­­­– u kofir, mushrik bo’ladimi, e’tiqodi buzuq bo’ladimi – baribir, farzand sifatida ularga yaxshilik qilish farzdir.

Oʻzbek shoiri va mutafakkiri, tasavvuf adabiyotining yetuk namoyandasi Boborahim Mashrab shunday deydilar:

Kechayu-kunduz agar Qur’on tilovat aylasang,
Sha’bi ro`z aylab mudom, taqvo-yu toat aylasang,
Misli Hotamdek bo`lib, hayru-sahovat aylasang,
Ka’bai maqsudni ming yo`l birla ziyorat aylasang,

To padar rozi emas – tavbang qabul bo`lmas seni,
Bas yaqin bilgin, Xudoyim ham demas bandam seni.

Urva roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

Abu Hurayra roziyallohu anhu ikki kishini ko’rdi va ularning biriga: “Bu senga kim bo’ladi?” dedi. Shunda u: “Otam”, dedi. Abu Hurayra: “Uni ismi bilan chaqirma. Uning oldida yurma. Undan oldin o’tirma”, dedi” Buxoriy “Adabul mufrad” da rivoyat qilgan.

Shuningdek, ulamolarimiz farzand ota-onasi huzurlarida quyidagi odoblarga ham roiya qilishi lozimligini tavsiya qiladilar:

• 
  Ularning xonalariga iznsiz kirmang.
  
• 
  Ularning huzurlariga kirishda munosib vaqtni hisobga oling! Bemavrid, o’zingiz xoxlaganda kirib ozor berib qo’ymang! Botinib sizga ayta olishmasa-da, o’zlariga yoqmasligi mumkin.
  
• 
  Agar uxlab yotishgan bo’lishsa, zaruriyatsiz bezovta qilmang.
  
• 
  Kirishdan oldin, albatta, telefonni o’chirib qo’ying.
  
• 
  Albatta, salom bering va chiroyli so’zlar bilan hol so’rang.
  
• 
  Ularning sizga qilgan yaxshiliklarini eslatib, bo’rttirib maqtab, xursand qilib turing.
  
• 
  Iznsiz o’tirmang va o’tirganda ularning o’rinlariga o’tirmang. Oyoq uzatib, yonboshlab ham o’tirmang.
  
• 
  Ulardan oldin gap boshlamang. Izn bo’lganda ovozni balandlatmasdan muloyimlik bilan gapiring va ularning gaplarini bo’lmang.
  
• 
  Ularga tez-tez imkon boricha hadya berib turing, oz-ko’pligining farqi yo’q. Asosiysi, ularga bo’lgan e’tibor, bundan ularning ko’ngillari tog’day ko’tariladi.
  
• 
  Ularning yonida telefonni o’ynamang va unda gaplashmang. Zarurat bo’lganda iznlari bilan tashqarida gaplashing.
  
• 
  Dasturxon ustida ulardan oldin qo’l uzatmang!
  
• 
  Yaxshi narsalarni birinchi bo’lib ularga ravo ko’ring!
  
• 
  Dasturxon ustida ularga xizmat qilishga oshiqing. Aslo ularni ximatga qo’ymang. “Choy quyvoring” yoki “qoshiqni uzatvoring” kabi so’zlar bilan bo’lsa ham odobsizlik va behurmatsizlik qilmang.
  
• 
  Ular huzuridan chiqishda izn so’rang va, albatta, duolarini oling!
  
• 
  Ularning yonida juda ko’p o’tirmang! Malollanib ko’ngillari ranjib qolishi va sizga ayta olishmasa-da, o’zlariga yoqmasligi mumkin. Ayniksa, yoshlar, mana shu odobga, albatta, rioya qiling. Ustozlar, buvi-buvalar va ota-onalar huzurlarida iloji boricha ko’p qolib ketmang.
  

Abdulloh ibn Umar roziyallohu anhumo aytadilar:

“Ota-onaning yig’lashi oq bo’lish va kabira gunohlardandir” Buxoriy rivoyat qilgan.

Farzand ota-ona bilan muomala qilishda quyidagi odoblarga roiya qilish zarur:

• 
  gaplashganda ovozni balandmaslik;
  
• 
  xo’mrayib tik boqmaslik;
  
• 
  gaplashganda qo’lni ko’tarmaslik;
  
• 
  gaplarini bo’lmaslik;
  
• 
  gaplari noto’g’ri bo’lsa ham jerkib bermaslik;
  
• 
  muammo va tashvishlarni aytib bezovta qilmaslik;
  
• 
  ko’ngligi ranjiydigan xabarlarni aytmang, ayniqsa, betob bo’lsa. “Falonchi olamdan o’tdi” kabi;
  
• 
  kamchiliklarini yuziga solib ranjitmang;
  
• 
  gunoh bo’ladigan xatolari bo’lsa, muloyimlik bilan tushuntiring;
  
• 
  ular bilmagan din ahqomlarini muloyimlik bilan, jerkimasdan o’rgating;
  
• 
  ular yonida bolalaringizga qattiq gapirib, urib-so’qmang.
  

Salafi solih zotlardan birlari bir yigitga nasihat qila turib, shunday dedilar: “Shuni yaxshi bilingki, qachon ota-onang sen bilan gaplashishganda “Achchig’I chiqib qolmasmikin” yoki “bezovta qilib qo’ymasmikinman”, deb hadiksirab gaplarini o’ylab, saralab gapirishga o’tishsa, senga yoqadigan gapni topib gapirishga urinishsa, demak, sen ularga oq bo’libsan”.

Ota-onaga ximat qilish, ularga yaxshilik qilish, e’zozlash jannatga kirish uchun eng katta vosita.