Agar bolalar erkin fikrlashni o’rganmasa, berilgan ta’lim samarasi past bo’lishi muqarrar. I. A. Karimov Ushbu «Ta’lim metodlari»

Ijtimoiy fanlarni o’qitishga mos metodlar.

Tillarni o’qitishga mos metodlar.

Tabiiy fanlarni o’qitishga mos metodlar.

Aniq fanlarni o’qitishga mos metodlar.

Amaliy fanlarni o’qitishga mos metodlar.

Texnika fanlarini o’qitishga mos metodlar va boshqalar.

7. Nazariy va amaliy bilim, ko’nikma va malakalarni o’rgatishga tegishli belgilariga ko’ra ta’lim metodlarini quyidagi turlarga ajratish mumkin:

Nazariy bilimlarni o’rgatishga mos metodlar.

Amaliy bilim, ko’nikma va malakalarni o’rgatishga mos metodlar.

Har turli texnika vositalaridan foydalanish, ularni boshqarishni o’rgatishga mos metodlar.

Axborot-kommunikastiya texnologiyalaridan foydalanishni o’rgatishga mos metodlar.

Kasb-hunarlarni o’rgatishga mos metodlar va boshqalar.

8. O’zlashtirishni nazorat qilishga tegishli belgilariga ko’ra ta’lim metodlarini quyidagi turlarga ajratish mumkin:

Yozma ishlar bajarish: diktant, bayon, insho va sh.k.

Nazorat ishlarini bajarish: joriy, oraliq, yakuniy nazorat ishlari.

Mashqlar bajarish.

Masalalar echish.

Mustaqil ishlar bajarish.

Og’zaki so’rov (savol-javoblar), imtixon, sinov.

Test sinovlari va boshqalar.

Yuqorida keltirilgan ta’lim megodlarining turlari ma’lum darajada shartli bo’lib, bu esa, har bir ta’lim metodi bir vaqtda bir nechta sifat va xususiyatlarga ega ekanligi bilan bog’liq. Shu sifat va hususiyatlarning eng umumiy belgilari sifatida quyidagilarni keltirish mumkin:

So’zlash va tinglashga asoslangan metodlar.

So’zlash, tushuntirish va tinglashga asoslangan metodlar.

So’zlash, ko’rgazmali vositalardan foydalanib tushuntirish va ko’rish, tinglashga asoslangan metodlar.

Monologik ma’ruza metodi.

Suhbat metodi.

Savol-javoblar metodi.

Bahs, munozaralar metodi.

Ishchanlik o’yinlari metodi.

Rolli o’yinlar metodi.

Didaktik o’yinlar metodi.

Hamkorlikda ishlash metodi va boshqalar.

Ta’lim metodlarining ushbu umumiy belgilari so’zlash- tinglash, ko’rsatish-kuzatish, tushuntirish-fikrlash, mustahkamlash-takrorlash jarayonlaridan iborat bo’lib, bu belgilar aslida har bir metod uchun xosdir. Bunday umumiylik ta’lim metodlarini amalda qo’llashda birmuncha keng imkoniyatlar berishi tabiiy. Bu esa, ta’lim metodlarini ma’lum maqsad bo’yicha tanlashda hisobga olinishi zarur omildir.