Африка халқлари маҳаллий динлари

• АФРИКА, АМЕРИКА ВА АСТРАЛИЯ ХАЛҚЛАРИ

АФРИКА ХАЛҚЛАРИ МАҲАЛЛИЙ ДИНЛАРИ

• Африка— антропогенез марказларидан бири. Африканинг туб аҳолисини 3 гуруҳга ажратиш мумкин:
• 1. Марказий Африка бушменлари ва пигмейлари
• 2. Жанубий ва тропик Африка готтентотлари ва банту халқлари
• 3. Шимолий ва Шимоли-Шарқий Африка халқлари
•  

• БУШМЕНЛАР (голландча bosjesman, айнан — ўрмон одами) — халқ, Жанубий ва Шарқий Африканинг туб аҳолиси. 16—19-асрларда банту халқлари Бушменларни Намибиянинг чўл районларига сиқиб чиқарганлар. Ҳозирда Намибия (85 минг, 1992), Ботсвана (35 минг), Ангола (8 минг) ва Зимбабве (1 минг)да яшайдилар.

• Бушменлар қабрда ҳаёт борлиги, аждодлар руҳига, шунингдек, фолбинликка, туморларга, тушларга қаттиқ ишонганлар. Тотемистик қарашлар кенг тарқалган. Овчилик ривожланги боис, ов олдидан қуёш, ой, юлдузларга қараб: “Эй. Ой! Менга юқоридан туриб, эртага оҳуни ўлдиришимга, унинг гўштини ейишимга, ушбу камоним билан уни яралашимга ёрдам бер... ”. Бушмен афсоналарида Цагн ҳам қаҳрамон, ҳам илоҳ, ҳазилкаш, шўхбола сиймосида тасвирланади.

• ГОТТЕНТОТЛАР, кой-коин (ўзларини кой-коин, яъни ҳақиқий одамлар деб аташади) — ҳозирги Ботсванадаги қардош халқлар гуруҳи. Голландлар Готтентотлар деб аташган.
• Қояларда сақланиб қолган расмлардан маълум бўлишича, Ботсвананинг туб аҳолиси бушменлар (санлар) кўчманчи бўлиб яшаганлар, овчилик ва
• ёввойи дарахт меваларини йиғиш билан шуғулланганлар. Тахминан милоднинг VIII асрида ривожланишнинг юқорироқ поғонасидаги бушменларни Калахари чўли ичкарисига суриб ташлаганлар.

• ПИГМЕЙЛАР (юн. pygmaios — муштдек) — Тропик Африканинг паст бўйли туб жой аҳолиси. «Пигмей» номи юнон. пигма — тирсакдан муштгача бўлган оралиқ масофага тенг узунлик ўлчовидан олинган. Банту, адамауа — шарқий гуруҳ ва шаринил гуруҳига мансуб тилларда сўзлашади. Кўпгина пигмейлар дарбадар хаёт тарзи, архаик маданият, анъанавий диний эътиқодларини сақлаб қолишган.

Африкаликлар “Худо аввал инсонларни абадий яшашини

• Африкаликлар “Худо аввал инсонларни абадий яшашини
• хоҳлаган, аммо муаяйн тушунмовчилик, бахтсиз ҳодиса, хатолик
• туфайли ўлим пайдо бўлган”, деган ақидага ишонганлар. Масалан,
• бир ривоятга кўра, худо инсонларга абадий ҳаётни бермоқчи
• бўлганида, инсонлар ухлаб қолганлар, шу сабаб жазо сифатида
• уларга ўлим берилган. Яна бир афсонада худо инсонларга ҳаётни
• берган, аммо уни олиб боришни секин юрувчи хамелеонга
• топширган, кейин эса чаққон калтакесакка ўлим хабарини
• топширган. Натижада калтакесак хамелеондан аввал етиб келган ва инсонлар абадий ҳаётга эришмаганлар.

Америка халқлари

• Ацтеклар (ўзларини астека, науа, масеуалли («буғу овловчилар»
• — энг қад. номлари), теночкилар, мехика деб атайдилар] —
• Мексиканинг энг йирик индейс аҳолиси бўлиб, улар асосан ацтек
• (науатль) тилида, қисман испан тилида сўзлашадилар.
• Ацтекларнинг пиктографик хати, юксак санъати, қуёш тақвими
• бўлган. Улар орасида Қуёш пирамидаси ва “Ер киндиги” ҳақидаги
• мифлар кенг тарқалган.

Инклар (испанча - incas) Жанубий Америкада яшаган кечуа

• Инклар (испанча - incas) Жанубий Америкада яшаган кечуа
• тиллари гуруҳига мансуб индейс қабилалари бўлиб, кейинчалик —
• қабилалар иттифоқи томонидан 1438 йилда барпо этилган хукмрон
• табақа ҳисобланади.
• Бўйсундирилган қабилалардан ўлпон олишган, жамоанинг оддий
• аъзолари, ҳунармандлар ва қуллар — янаконаларнинг меҳнатидан
• фойдаланишган. Ер ҳукмдор Олий инкага тегишли ва унинг
• ҳокимияти илоҳий, деб ҳисоблаганлар, афсонавий биринчи
• ҳукмдор —Манко Капак — қуёш ўғли сифатида эъзозланган.

Кускодаги асосий Қуёш ибодатхонаси машҳур. У 3 қават тош

• Кускодаги асосий Қуёш ибодатхонаси машҳур. У 3 қават тош
• девордан иборат бўлиб, деворлар ўз вақтида баландлигининг
• ярмигача олтин билан қопланган.
• Инк цивилизацияси тарихи кўплаб халқаро ва маҳаллий илмий
• экспедициялар тадқиқотлари объекти бўлиб келган. Перунинг
• Тупакоморо қишлоғидаги археологик тадқиқотлар олиб борилган.
• Инк ҳукмдори Атахуальпо ҳақида кўп ривоятлар сақланган. Инк
• халқлари орзусидаги Пачакути даври асосий эътиборда бўлган. Инк
• цивилизациясининг охирги шаҳри Вилкабамбанинг инқирозга юз
• тутиши билан якунланган.