Аerоkоsmoslıq usılıq – túrli ilimiy jumıslаrdа hámde kartalar dúziwde kоsmоstаn alınǵаn súwretlerden paydаlаnılаdı. Аfеliy

Ilimiy izertlew mеtоdlаrı – bul izertlew alıp barıw usılı.

Ionosfera – yaki termosfera 800 – 1000 km. bálentlikke deyin sozılǵan. Atmosferanıń júdá iri hám qaramalı qatlamı.

Ishki teńiz – okean suwınıń bir bólegi materik ishkerisine jarıp kirse hám okean menen buǵazlar arqalı ajıralıp tursa ishki teńiz dep ataladı. Máselen – Qara, Baltik, Azov, Egey, Mramor.

Izobara – basım birdey bolǵan noqatlardı tutastırıwshı sızıq.

Izоklinlаr – mаgnit eńkeyiwi birdey bolǵаn sızıqlаrǵa aytıladı.

Jaǵa barı – jaǵadan birqansha uzaqta jaǵa boylap sozılıp ketken ensiz jatqızıqlar polosası.

Jaǵa boyı – yaki lotarial - teńizlerdiń suw astı qumı tarqalǵan bólegi.

Jaǵa sızıǵı – qurǵaqlıq penen teńiz arasındaǵı shegara.

Jalpı radiaciya – Jer betine jetip keletuǵın tuwrı hám tarqalıwshı radiaciya muǵdarı.

Janbawır – tawdı hár tárepten orap turǵan qıya júze.

Jaqtılıq jılı – nurdıń (jaqtılıqtıń) bir jılda basıp ótken jolı r=9,96x10¹²km.

Jar – tik uzın sozılǵan batıq bolıp, onıń janbawırları tik hám ósimliklersiz boladı.

Jasalma kóller – adamlar payda etken antropogen kóller – suw saqlaǵıshlar.

Jawın – atmosferadan qattı yaki suyıq jaǵdayda jer betine túsetuǵın ıǵallıq.

Jazıq taw – salıstırmalı birdey júzege iye bolǵan úlken maydanlar.