Аэродромларни лойиҳалаш асослари

Аэропорт тоифаси	Пассажирлар ташиш йиллик ҳажми, минг киши	Пассажир ҲКнинг ҳар бир гуруҳи бўйича йиллик харакат жадаллиги
Аэропортларда ҲК нинг йиллик учиш-қўниш жадаллиги, минг
		I	II	III	IV
I II III IV V	7000-10 000 4000-7000 2000-4000 500-2000 100-500	11-17 3-10 - - -	36-47 23-31.5 14-29 2-11 2-0	10-15 16-24.5 12-21 7-16 2-7	- - 4-10 6-13 3-6	57-79 42-66 36-54 15-40 5-15

Аэропортларнинг таснифланиши

ҲК нинг гуруҳи	Пассажирлар сиғими, киши	ХК нинг массаси, т
I II III IV	160 ортиқ 70-20 30-70 10-30	100 ортиқ 45-100 10-45 10 гача

Хаво кемаларининг гуруҳлари салоннинг пассажирлар сиғими ва массасига қараб қуйидагича таснифланади
Аэропортнинг асосий элементлари
Аэродром
Техник хизмат кўрсатиш худуди
Алоҳида иншоотлар
Аэродром олди худуди
Аэродромлар Аэропортларга қараганда кўпроқ белгилар асосида таснифланади. Асосий белгилар – учиш-қўниш тасмаси (УҚТ) нинг ўлчамлари ва юк кўтариш қобилияти (меъёрий юклама). Шуларга қараб аеродромлар А, Б, В, Г, Д, Е классларига бўлинади.
Учиш тасмалари (УТ) нинг (стандарт шароитларда), чекка ва ён хавфсизлик тасмалари, аеродром олди ҳудудларнинг ўлчамлари фуқаро аеродромининг эксплуатацияга яроқлилик меъёрлари асосида белгиланади. Одатда, Аэропорт класси нуфузига кўра аеродром класси билан бир-бирига тўғри келиши керак. Масалан, I класс Аэропорти А класс аеродромига, II класс Аэропорти Б класс аеродромга эга бўлиши лозим. Айрим ҳолларда, ижтимоий-иқтисодий ёки давлат аҳамиятидаги заруриятга кўра, бундай мослик бўлмаслиги мумкин.
трасса аеродромлари (Аэропортларнинг аеродромлари) - ҳаво трассалари ёқасида жойлашган аеродромлар бўлиб пассажирлар, юклар ва почтани ташийдиган транспорт ҲК ни эксплуатация қилишга мўлжалланган;
Эксплуатация вазифасига кўра аеродромлар қуйидаги турларга бўлинади:
халқ хўжалигида ишлатиладиган аеродромлар – халқ хўжалигининг турли соҳаларида авиация ишларини бажаришда ишлатилади: қишлоқ хўжалиги (далаларга кимёвий ишлов бериш, авиация билан уруғлик сепиш), ўрмон хўжалиги (ёнғинни аниқлаш мақсадида қўриқлаш, ўт ўчириш), аерофотосъёмка, экспедицияларга хизмат (геология-қидирув) балиқчилик ва ҳайвон овлаш), қурилиш ( баланд иншоотлардаги конструкцияларни монтаж қилиш) аҳолига тиббий ва санитария хизматларини кўрсатиш ва ҳ.к.:
завод аеродромлари - авиазаводлар ва авиатаъмирлаш корхоналаридан чиқариладиган ҲК ларини синов учиришларига хизмат қилади;
ўқув аеродромлари – ҲК нинг ўқув учишлари учун хизмат қилади.
Жойлашувига ва фойдаланишига қараб аеродромларни қуйидаги турлари бор:
базавий – ҲК ларини базалаш ва бунинг учун зарурий иншоотларга эга; учиш ва тайинлаш, оралиқ ва заҳира аеродроми бўлиши мумкин; ҲК лари учиш ва тайинлаш аеродомларидан берилган йўналиш бўйича учишни бошлайдилар ёки тугатадилар, ортиш ёки тушириш ишларини бажарадилар, учишдан олдинги ёки кейинги техник хизматдан ўтадилар;
оралиқ берилган йўналиш бўйича учаётган ҲК си қисқа муддатли тўхташи (жадвалга мувофиқ) учун;
заҳира учишлар режасида кўрсатилган ва агар манзил аеродромда қўниш мумкин бўлмаса, учиш олдидан ёки учиш давомида танлаш учун.
Денгиз сатҳидан баландлигига ва релеф тавсифига қараб “тоғлик”, яъни паст-баланд релефли, назорат нуқтасидан 25 км радиусда 500 м ва ундан ортиқ нисбий баландликка эга жойдаги аеродром бўлади; денгиз сатҳидан 1000 м ва ундан баланд жойлашган ва нисбатан текис эрларда жойлашган “текис” аеродромлар ҳам бўлади.
Аэропорт ишининг технологик жараёни бир-бири билан боғлиқ уч йўналишни қамраб олади: пассажирлар ва багажларни ташиш; юклар ва почтани ташиш; ҲК ларига техник хизмат кўрсатиш. Бунда моддий-техника таъминоти муҳим ўрин тутади.
1.1-расм. Аэропортларда ҳаво кемалари ҳаракатининг технологик схемаси
1 –қўниш; 2-21-3 перронга руллаш йўли; 3-4 –перрондан юк омборига руллаш йўли; 4-5-51 юк омбордан ТЖ га руллаш йўли; 6 -аеровокзал; 7 –юк омбори, 8 -ҳаво кемалар йўли; 9 -транзит ҲК йўли.
«Аэродромларни лойиҳалаш, қуриш ва эксплуатация қилиш» фанининг бошка фанлар билан алоқаси
Аэродромларни лойиҳалаш асослари
Математика, физика
Мухандислик геологияси ва грунтлар механикаси
Мухандис-лик геодезияси
Чизмачилик ва чизма геометрия
гидравлика
Қурилиш материал-лари
БИЛАМАН

БИЛИШНИ ҲОҲЛАЙМАН

БИЛИБ ОЛДИМ

АЭРОДРОМЛАРНИ ЛОЙИҲАЛАШ АСОСЛАРИ
ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАХМАТ !