Аэродромларни лойиҳалаш асослари

АЭРОДРОМЛАРНИ ЛОЙИҲАЛАШ АСОСЛАРИ

ФАННИ ЎЗЛАШТИРИШ УЧУН ТАВСИЯ ЭТИЛГАН
АДАБИЁТЛАР РЎЙҲАТИ
 
1. Глушков Г.И. и др.«Изыскания и проектирование аэродромов» М.: Транспорт, 1992, 616 с.
2. «Изыскания и проектирование аэродромов». Справочник./под ред. Г.И. Глушкова -М.: Транспорт, 1990.
3. Глушков Г.И. ва бошқалар. “Аэродромларни қидириш ва лойиҳалаш” 2008 йил, лотин тилида.
4. Ашфорд Н., Райт П.Х. “Проектиования аэродромов” М:Транспорт, 1992 й
5. Степушен А.П. “Расшерения и рекострукция аэродромов” М. 2004 й
6. С.И. Холмухамедов, Р.Ж. Хакимова, “Аэродромларни қидириш ва лойиҳалаш” Дарслик, Тошкент, 2012 й.

Режа:

• 1. Аэропорт ва аэродромларни лойиҳалашдаги асосий вазифалар. Аэропорт турлари. Аэропорт ва аэродромларни таснифлаш.
• 2. Ҳаво кемаларининг парвоз қилиш ва қўниш тасмалари. Перрон, аэровокзал, аэропортнинг парвоз қилиш-қўниш тасмасини ўтказиш қобилияти.
• 3. Парвоз қилиш-қўниш тасмасини талаб қилинган узунлигини ҳисоблаш, учиш тасмасини ва аэродромнинг бошқа элементларини лойиҳалаш.

Таянч сўз ва иборалар: Ҳаво кемалари, аэропорт, аэродром
Маъруза машғулотининг мақсади: Аэродромларни лойиҳалаш асослари
ҳақида талабаларда билим ва кўникмаларини шакллантириш
Ҳаво алоқалари:
ҳаво кема (ҲК) ларининг ҳаво ҳудудида учиши-ҳаво трассалари, маҳаллий ҳаво йўллари ва тайинланган йўналишларда бажарилади.
Ҳаво трассаси:
ер юзаси устидан, махсус йўлак кўринишида ўтади. Ҳаво трассаси, маҳаллий ҳаво йўллари ва йўналишларининг эни, йўналиши, ҳамда учишлар баландлиги, учиш хавфсизлиги талаблари ва тегишли ташкилотларнинг манфаатлари асосида белгиланади.
Аэропорт – иншоотлар мажмуаси бўлиб, аеродром, аеровокзал ва эр усти иншоотлари ва махсус ускуналардан ташкил топган бўлиб, ҳаво кемаларини жўнатади, қабул қилади ва уларга хизмат кўрсатади. Аэропортда бошқаришнинг автоматик системаси, стационар ва кўчма механизация воситалари, муҳандислик ва алоқа коммуникациялари, пассажирлар ташишга хизмат қиладиган технологик ускуналар бўлади.
Аеродром – Аэропортларнинг асосий қисми бўлиб, ер (гидроаеродром учун сув участкасидан) участкасидан иборат бўлиб, у ҳаво кемаларининг учиши, қўниши, рулланиши ва уларга хизмат кўрсатилишига мўлжалланган махсус ускуналар билан жиҳозланади. Аеродром чегаралари атрофида, аеровокзалга ёндошадиган перронда, пассажирларни ҳаво кемасига ўтказиш, ундан тушириш ишлари, пассажирларни аеровокзалдан ҳаво кемасига ташиш ёки пиёда ўтказиш, юклар, багаж ва почтани ортиш-тушириш ишлари бажарилади. Аеродромга аеродром олди жойи ёндошган бўлиб, унинг тепасидаги ҳаво бўшлиғида ҳаво кемалари маневр харакатларини бажаради. Аеродром устидаги ҳаво ҳудуди ва унга ёндошган жойнинг режа ва баландлик бўйича белгиланган чегараларига “аеродром ҳудуди” дейилади.