Aerodinamika fanining rivojlanish tarixi

2.4. Tabiiy gazni yonishini hisoblash

Yoqilg‘ini yonish jarayonini hisoblash metodiga asosan yonish mahsulotlari miqdori va tarkibini hamda havo miqdorini aniqlaymiz. hisoblashlarni 100 m³ gaz uchun olib boramiz (2.4.1-jadvad). Hisoblashlar to‘g‘riligini tekshirish uchun bo‘lgan holda material balansini tuzamiz[19-22].

Kiritildi:
Gaz -100 mol Havo -932,06 mol
Shu bilan birga, kg: Shu bilan birga, kg:


jami – 28591,28



Olindi:
Yonish mahsulotlari -1033,8 mol.
Shu bilan birga, kg:



jami – 28591,28
Chetlashish 0,017% tashkil etadi.
Yonuvchi elementlar yonish reaksiyalari issiqlik effektidan foydalanilgan holda gazni issiqlik berish qobiliyatini aniqlaymiz.
2.4.1-jadval. Hajmi 100m³ bo‘lgan gaz yonishini hisoblash

Yonishda qatnashadi							Yonish mahsulotlari tarkib topadi, m^3
Yoqilg‘i			Havo
Gaz tarkibi, %	Yonish reaksiyasi	Miqdori, m^3	Kislorod solishtirma sarfi,			jami					Jami
		93,2	2	186,4	195,75x3,762=736,31	195,75+736,31=932,06	93,2	186,4	-	736,31 (xavodan) 4,9	-
		0,7	3,5	2,45			1,4	2,1	-		-
		0,6	5	3			1,8	2,4	-		-
		0,6	6,5	3,9			2,4	3	-		-
		4,9	-	-			-	-	-		-
Bo‘lganida	- %	100 -	- -	195,75 21	736,3179	932,06100	98,8 9,55	193,9 18,75	- -	741,21 71,7	1033,91 100
Bo‘lganida	- %	- -	- -	244,68 21	920,3879	1165,06100	98,8 7,8	193,9 15,3	48,93 3,8	925,18 73,1	1266,88 100

(2.4.1)
Yonish mahsulotlarini boshlang‘ich entalpiyasi quyidagiga teng bo‘ladi.
(2.4.2)
(2.4.2) ga va qiymatlarini qo‘yib uchun quyidagiga ega bo‘lamiz.

Yoqilg‘ini haqiqiy yonish temperaturasini aniqlash uchun diagramma orqali yonish mahsulotlari entalpiyasini aniqlaymiz va undan atrof-muhitga yo‘qotilgan issiqlikni ayirib tashlaymiz:
(2.4.3)
Bu yerda - yonishni pirometrik foydali ta’sir koeffitsienti.
Gazsimon yoqilg‘ida ishlaydigan shaxtali pech uchun
[5]
U holda (2.4.3)dan quyidagini olamiz

diagramma orqali [5] ga ega bo‘lamiz.
2.5. Pishirish uchun lozim bo‘lgan yoqilg‘i miqdorini hisoblash

Pech zonalari bo‘yicha issiqlik balanslarini (2.5.1 va 2.5.2-jadvallar). -orqali standart sifatli 1 kg oxakni pishirish uchun lozim bo‘lgan yoqilg‘i miqdorini ifodalaymiz. Pishirish zonasi issiqlik balansidan -ni aniqlaymiz[6-19].

Yoqilg‘i sarfini aniqlash uchun, yoqilg‘ini kirim qismini sarf qismiga tenglashtiramiz va ga nisbatan tenglamani yechamiz.
(2.5.1)
(2.5.1) dan ni aniqlaymiz:
(2.5.2)
yoki

Havo sarfi, shu bilan birga
Kislorodni (2.5.3)
(2.5.4)
Azotni (2.5.5)
(2.5.6)
Jami

2.5.1-jadval

1 kg oxak uchun sovitish zonasining issiqlik balansi

Kirim statyalari	Issiqlik miqdori		Sarf statlari	Issiqlik miqdori
	kJ	%		kJ	%
Pishirish zonasida 940^0C gacha qizigan oxak bilan: Bu yerda -oxakni solishtirma issiqlik sig‘imi,	850	100	Pechdan chiqariladigan va temperaturasi 50^0C bo‘lgan oxak bilan: Tashqi muhitga , sovitish zonasiga keladigan issiqlik miqdori: Sovitish zonasi orqali o‘tadigan havo orqali	39 34 777	4,6 4 91,4
Jami	850	100	Jami	850	100

2.5.2-jadval
1 kg oxak uchun pishirish zonasining dastlabki issiqlik balansi.

Kirim statyalari	Issiqlik miqdori kJ	Sarf statlari	Issiqlik miqdori kJ
Yoqilg‘ini yonishidan: , bu yerda - yoqilg‘i miqdori, Sovitish zonasidan o‘tadigan havo bilan, Pishirish zonasiga qizdirish zonasidan oxaktosh orqali keladigan: Bu yerda K-1 kg oxak uchun sarf bo‘ladigan oxaktosh, kg; - solishtirma issiqlik sig‘imi bo‘lib	35200 777 1740	ni parchalanishiga: , bu yerda 1780-1 kg ni parchalanishi uchun kerak bo‘lgan issiqlik miqdori Atrof-muhitga , yoqilg‘i orqali pech shaxtasiga kiritiladigan issiqlik miqdori: Bu yerda -atrof muhitga yo‘qotilgan issiqlik miqdori, pishirish zonasiga keladigan issiqlik miqdori Oxak orqali pishirish zonasida sovitish zonasiga o‘tadigan: Pishirish zonasidan qizdirish zonasiga yoqilg‘i yonish mahsulotlari tomonidan o‘tadigan: bu yerda -yonish mahsulotlari hajmi, yoqilg‘i - gazlarni temperaturadagi o‘rtacha hajmiy issiqlik sig‘imi, ni bo‘linishida uglekislota orqali ajralgan: Bu yerda ni hajmi, - o‘rtacha issiqlik sig‘imi, da	2862 1408·V 850 4 16873V 693
Jami	35200V+2517	Jami	18281V+4405

2.6. Pechni material va issiqlik balansini hisoblash

Oxak pishiradigan pechni yig‘ma material balansini yoqilg‘ini yonishi va oxaktoshni pishirishning material balansini hisoblash hamda yoqilg‘i sarfini hisoblangan qiymatlari asosida tuzamiz [6-8].

1 kg oxak uchun pechdan chiqib ketadigan gazlar miqdori va tarkibini hisoblaymiz.
gazi (uglekislota gaza):
Yoqilg‘i yonishidan:
va larni parchalanishidan:

Jami:
yoki (2.6.1)
(2.6.1) ga kattaliklar son qiymatlarini qo‘yib (kg) uchun quyidagiga ega bo‘lamiz:

Suv bug‘lari:
Yoqilg‘ini yonishidan:
Oxaktoshni qizishidan:
Jami:
yoki (2.6.2)
(2.6.2) ga va son qiymatlarini qo‘yib uchun quyidagiga ega bo‘lamiz:

Azot uchun:

yoki (2.6.3)

(2.6.3) ga va lar son qiymatlarini qo‘yib uchun quyidagiga ega bo‘lamiz:

Kislorod uchun:
yoki (2.6.4)
(2.6.4) ga va lar son qiymatlarini qo‘yib uchun quyidagiga ega bo‘lamiz:



Bu yerda , , , -gazlar zichligi,
Gazlarni umumiy hajmi:
(2.6.5)
(2.6.5) ga qatnashuvchi kattaliklar son qiymatlarini qo‘yib uchun quyidagiga ega bo‘lamiz.

yoki gazlar ummuiy massasi uchun
(2.6.6)
(2.6.6) ga (2.6.1), (2.6.2), (2.6.3), (2.6.4)larni son qiymatlarini qo‘yib uchun quyidagiga ega bo‘lamiiz.

Tutun gazlarining hajmiy sarfini quyidagi munosabat orqali aniqlaymiz.
(2.6.7)

Olib borilgan hisoblashlar asosida pechning yig‘ma balansini tuzamiz (2.6.1-2.6.4 jadvallar).