Ionlarning almashinish xususiyatiga tasir qiluvchi omillar
Ionlarni tanlab yutilishi ionlarning va ionitlarning hossasiga boғliқ. Bu
boғliқlik қuyidagilardan iborat:
1. Gidratlangan ionlar bilan ionitdagi ionogen guruҳlar orasidagi
elektrostatik ta`sir.
2. Eritmada va ionit fazasida ionlarning gidratlanish (solьvatlanish)
energiyasi.
3. Gidratlangan ionlarni eritmadagi va ionit fazasidagi strukturasi.
4. Almashingan ionlar bilan ionitdagi ionogen guruҳlar orasida
koordinacion boғning ҳosil bўlishi.
5. Ionitlarning bўkishi va ўlchamiga boғliқ.
Ionitning ion almashinish sig’imi
Ionitlarning kimёviy hossasi қuyidagi kattaliklar bilan harakterlanadi:
1) ion almashinish siғimi;
2) nisbiy ion almashinish tezligi;
3) kimёviy reagentlarga nisbatan barқarorligi.
Xromatografik analiz usulining ishlatilishi va afzalliklari
Hromatografik analiz usuli oddiyligi. samaradorligi va ҳar tomonlama
(universal) ligi sababli. organik va anorganik kimё, biologiya, tibbiёt, fizika, neftь
va neftni қayta ishlash va boshқa soҳalarda turli hil masalarni ҳal қilishda
ishlatiladi.
Masalan:
1. Murakkab
organik
va
anorganik
aralashmalarni
aloҳida
komponentlarga ajratishda.
2. Ўsimlik va ҳayvon organizimida juda kam miқdorda uchraydigan
turli moddalar: vitaminlar, pigmentlar, glikozidlar, alkaloidlarni ajratish; er
pўstlogida kam tarқalgan moddalarni, izotoplarni boyitishda;
3. Moddalarni қўshimchalardan tozalashda;
4. Juda suyultirilgan eritmalarni koncentrlashda;
5. Moddalarning sorbciyalanish hususiyati bilan tuzilishi orasidagi
boғlanishga asoslanib molekulyar tuzilishini aniқlashda;
6. Moddalarni sifat va miқdor tarkibini identifikaciyalashda;
a) Spirt, konьyak - vino tarkibidagi alьdegidlar, karbon kislotalar,
okcikislotalarni aniқlashda;
b) Oziқ-ovқat maҳsulotlari tarkibidagi aminokislotlar va ularning
ҳosilalarini aniқlashda;
v) Ёғ tarkibidagi tўyingan, tўyinmagan karbon kislotalarni aniқlashda va
ҳokazo.
Hromotografiya analiz usuli қuyidagi afzalliklarga ega:
1. Eng kam miқdordagi modda miқdorini aniқlash (mkg, mkl (10
-6
g, 10
-
6
ml bўlishi) ya`ni sezgirligi katta.
2. Universal ya`ni turli hil funkcional guruҳlari bўlgan modda
aralashmalarini analiz қilish mumkin.
3. Fizik-kimёviy hossalari bir-biriga juda yaқin, ўhshash modda
(izomer) lar aralashmasini analiz қilish mumkin.
4. Modda
aralashmalarini
komponentlarga
ajratish,
ularni
koncentraciyasini oshirish, selektiv (tanlab ajratish), toza moddalar olish
(preparativ) imkonini beradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |