Jamiyatni axborotlashtirish va kompyuterlashtirish zaruruyati qayerdan paydo bo’ldi, uning asosiy sabablari nimada? Jamiyatni axborotlashtirish va kompyuterlashtirish zaruruyati qayerdan paydo bo’ldi, uning asosiy sabablari nimada?
Birinchidan - zamonaviy axborot va kompyuter texnologiyalarini rivojlantirish, jumladan, davlat muassasalari va xo’jaliklar, idora va tashkilotlar, xususiy shaxslar uchun kompyuterlashtirilgan axborot xizmatini yo’lga qo’yish. Ikkinchidan - iqtisodiyot, fan, texnika, ta’lim va ijtimoiy sohalarda kompyuter texnikalari hamda texnologiyalarini keng qo’llash va zamonaviy kompyuterlashtirilgan axborot tizimlarini shakllantirish. Uchinchidan - respublikamizni jahon axborot tizimlari va xalqaro kompyuter tarmoqlariga ulanishini ta’minlash hamda o’zaro axborot almashinishini keng yo’lga qo’yish;
* Jamiyatni axborotlashtirish va kompyuterlashtirishda qanday muammolarga duch kelinadi?
Inson miyasini katta axborotiy zo’riqish bilan ishlashiga sabab bo’lmoqda. Bunday zo’riqish inson asablariga, sog’ligiga ta’sir qilmasdan qolmaydi albatta. Jahonning ko’zga ko’ringan tabiblari XX asr xastaliklari hisoblanmish asab, qon bosimi, qandli diabet hamda yurak - qon tomirlari xastaliklarining kelib chiqishini aynan shu zo’riqishlar bilan bog’lashmoqda.
Zamonaviy axborot tizimlaridagi informasiyalarning qayta ishlanish etaplari. Zamonaviy axborot tizimlaridagi informasiyalarning turlari. Axborot tizimi tushunchasini kiritishdan oldin tizim (sistema) deganda nimani tushunishimizni aniqlab olaylik. Tizim (sistema) deganda, yagona maqsad yulida bir vaktning uzida xam yaxlit, xam o’zaro bog’langan tarzda faoliyat kursatuvchi elementlar (ob'ektlar) majmuasi tushuniladi. Demak, xar qanday tizim biror-bir anik maqsad yulida xizmat qiladi. Masalan, sizga ma'lum bo’lgan shaxar telefon tarmoklari tizimi, insondagi yurag’ kon-tomir tizimi, asab tizimi va boshqalar sun'iy yaratilgan va tabiiy tizimlarga misol bo’la oladi. Ularning xar biri tizimga qo’yiladigan barcha shartlarga javob beradi, ya'ni, xar biri uziga xos yagona maqsad yulida faoliyat ko’rsatadi va tizimni tashkil etuvchi elementlardan iborat. Informatikada «tizim» tushunchasi ko’prok texnik vositalar, asosan, kompyuterlar va murag’kab ob'ektlarni boshqarishga nisbatan ishlatiladi. «Tizim» tushunchasiga «axborot» so’zining qo’shilishi uning belgilangan funktsiyasini va yaratilish maqsadini anik aks ettiradi.
Axborot tizimi — belgilangan maqsadga erishish yulida axborotni yig’ish, saqlash, qayta ishlash va uzatish uchun qo’llaniladigan usullar, vositalar va shaxslarning o’zaro bog’langan majmuasidir. Qullanish soxasiga qarab axborot tizimlarini quyidagi sinflarga ajratish mumkin:
ilmiy tadkikotlarni avtomatlashtirish va boshqarish;
loyixalashtirishni avtomatlashtirish;
tashkiliy jarayonlarni boshqarish;
texnologik jarayonlarni boshqarish.
Ilmiy tadkikotlarni avtomatlashtirish va boshqarishda axborot tizimlari ilmiy xodimlar faoliyatini avtomatlashtirish, statistik axborotni taxlil etish, tajribalarni boshqarish uchun muljallangan.Loyixalashtirishni avtomatlashtirishda axborot tizimlari yangi texnika (texnologiya) ishlab chiqaruvchilar va muxandis loyixachilar mexnatini avtomatlashtirish uchun muljallangan.Tashkiliy boshqaruvda axborot tizimlari — shaxslar funktsiyalarini avtomatlashtirish uchun muljallangan. Bu sinfga xam sanoat (korxonalar), xam nosanoat ob'ektlari (bank, birja, suKurta kompaniyalari, mexmonxonalar va xokazolar) va ayrim ofislar (ofis tizimlari)ni boshqarishning axborot tizimlari kiradi.Texnologik jarayonlarni boshqarishda axborot tizimi turli texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish uchun muljallangan (moslashuvchan ishlab chiqarish jarayonlari, metallurgiya, energetika va xokazolar).Dastlabki axborot tizimlari 50-yillarda paydo buldi. Bu yillarda ular maosh xisob-kitoblarini qayta ishlash uchun muljallangan bo’lib, elektromexanik buxgalterlik xisoblash mashinalarida amalga oshirilgan. Bu kog’oz xujjatlarni tayyorlashda mexnat va vaktni bir kadar kiskartirishga olib kelgan.60-yillarda axborot tizimlariga munosabat butunlay uzgardi. Bu tizimlardan olingan axborot davriy xisobot uchun ko’pgina parametrlar bo’yicha kullana boshlandi. Buning uchun tashkilotlarga ko’pgina funktsiyalarga ega bo’lgan EHM lar talab etila boshlandi.70—80-yillarda axborot tizimlari qarorlarni kullab-kuvvatlovchi va tezlashtiruvchi jarayonga ega bo’lgan nazorat boshqaruvi vositalari sifatida keng foydalanila boshlandi.80-yillar oxiridan boshlab, axborot tizimlaridan foydalanish kontseptsiyasi yanada uzgarib bormokda. Ular axborotning strategik manbai bo’lib qolmoqda va istalgan soxada tashkil etishning barcha darajalarida foydalanilmokda. Bu davrning axborot tizimlari axborotni o’z vaktida berib, tashkilot faoliyatida muvaffakiyatga erishishga yordam bermokda.
Do'stlaringiz bilan baham: |