Қадими Шарқ ва Ғарб фалсафаси вужудга

йирик файласуфи, Суқротнинг шогирди ўз мактаби-
Академиясининг асосчиси.
Хусусиятлари
Платон-ўзидан кейин бири «Суқрот 
Апологияси», «Парменид», «Горгий», 
«Федон», «Давлат» қонунлар каби йирик 
фалсафий асарларини қолдирган 
биринчи қадимги юнон файласуфи.
Платоннинг аксарият 
асарлари диалог баҳс 
шаклида ёзилган.
Моддий нарсалар 
ўзгарувчан ва аслида 
умуман мавжуд эмас;
Олам (нарсалар олами) 
вақтинча ўзгарувчан ва 
аслида умуман мавжуд эмас;
Фақат соф ғоягина реал 
мавжуд (эйдос);
Соф (танасиз) ғоялар 
ҳақиқий, абадий ва 
доимий;
Ҳар қандай мавжуд, шунчаки нарса 
ҳақидаги бошланғич ғоя (эйдос)нинг 
моддий инъикосидир (масалан отлар 
туғиладилар ва ҳалок бўладилар, бироқ 
улар абадий ва ўзгармас от ғоясининг 
намоён бўлишигина халос);

---

35
Платон гносеологияси
Мадомики модий олам 
«ғоя»лар оламининг 
инъикоси бўлар экан, унда 
билиш предмети энг аввало 
соф ғоя бўлиши керак;
«
Соф ғоя» ни ҳиссий 
қабуллаш орқали билиш 
мумкин эмас (бу турдаги 
билиш бизга ҳақиқий 
билимни эмас, балки фақат 
фикрни бериши мумкин);
«Соф ғоя» ни фақат ақл 
ёрдамида олиш маънавий 
фаолият натижасида 
билиш мумкин;
Олий маънавий фаолият билан 
фақат маълумотли 
интелектуаллар, файла-суфлар 
шуғулланиши мумкин, демак 
фақат уларгина «соф ғоя» ни 
кўриши ва англаши мумкин

---

*
36
Платон Академияси-милоддан аввалги 385 йилда Платон яратган диний фалсафий мактаб, 
унинг мақсади, фалсафий муаммоларини тадқиқ қилиш милоддан аввалги VI асргача 
мавжуд бўлган (1000 йил) худоларни улу\лашдан иборат.
Киниклар-жамиятдан ташқаридаги, эркинлик ғоясини асословчи фалсафий мактаб. Унинг 
намоёндалари ўз фалсафий қарашларини ўзларида текширганлар. Киниклар дарвешона ҳаёт 
кечирганлар, оила қурмаганлар, давлат ва қонунларни яратганлар, анъанавий маданият 
ахлоқ бойликдан ҳазар қилганлар, диққат эътиборларини инсоний камчилик ва ёмонликка 
қаратганлар, киникларнинг ёрқин намоёндалари Антисфен, Сноплик Диоген (Платон уни 
«девона» деб атаган).