Қадимги юнон-рим тарихи

Rim huquqshunoslari munitsipiylar to`g`risida 
I bo`lim. Munitsipiylar fuqarolari va ko`chib kelganlar to`g`risida 
 
I.  Ulpian,  III  asr.  Munitsipiy  fuqarosi  kelib  chiqishi  bo`yicha  yoki  erkinlikga  chiqarishdan 
keyin,  yoki  o`g`il  qilib  olish  orqali  bo`lishi  mumkin.  So`z  ma’nosiga  ko`ra  munitsipiy  fuqarolari 
deb davlatga qabul qilingan fuqarolik majburiyatlarini    boshqarishga    ishtirok etadigan,   biz bilan 
fuqarolik  majburiyatlarini    ijro  etadiganlarga  aytiladi,  lekin  hozir  biz  boshqa  ma’noda  alohida 
shaharlarni, misol uchun  Kapuya va Puteola fuqarolarini munitsipiylar fuqarolari  deb aytamiz. Bu 
holda kimni ota-onasi Kapuya fuqarosi bo`lsa, u Kapuya fuqarosi bo`ladi, lekin uning otasi Kapuya 
fuqarosi, onasi Puteoladan bo`lsa u Kapuya fuqarosi bo`ladi, agarda faqat tasodifan onasini vatani 
alohida imtiyozga ega bo`lmasa, ana shunda u onasini vatanini fuqarosi bo`ladi. Misol uchun Ilion 
aholisiga  Iliondan  onasidan  kelib  chiqqan  bo`lsa,    ularni  fuqarosi  bo`ladi.  Delfa  uchun  hali  bu 
saqlanib qolgan. Bundan tashqari Sels xabar beradi. Buyuk Pompeyni marhamati bilan  Pontlik ona 
tuqqan  pontlik bo`ladi degan qonun bilan o`rnatilgan. 
 
21-bob.  4.  Qonuniy  nikohga  sep  erning  mulkiga  tegishli,  lekin  agarda    mulk  qandaydir 
tarzda munitsipal vazifalarini bajarishda  ishlatilsa sepni unga qo`shish kerak emas.  
 
22.  2.  Ozod  qo`yilganlar  munitsipiylarni  fuqarolari  hisoblanadilar,  o`sha  yerda  ular  
yashashni afzal ko`rgan joy, shu bilan birga patronni vatani hech qanday ahamiyatga ega emas va 
ular  majburiyatlarni  bajarishga  u yerda va shu yerda  tortiladilar. 
 
22.  5.  Senatorlar,  ularni  o`g`il  va  qizlari  qachon  tug`ilgan  bo`lsalarda   muniysipal  g`ururni 
saqlab qolsalarda u vatan, fuqarolar tarkibidan o`chiriladilar.  
 
23.  Germogenia    IV  v.  Munitsipal  fuqarolik    senator  g`ururiga  yetishi  bilan    tugaydi, 
majburiyatlarga  kelganda  esa,    faxriylikka  kelganda  vatan  saqlanadi.  Hatto  ular  ozodlikka 
chiqarganlar ham o`z tug`ilgan joyida fuqaroga aylanadilar, askar o`zi vatanida  hech narsaga egalik 
qilmasa, o`zi xizmat qilgan joyda uyga ega bo`ladi. 
 
26. Pavel III v. Munitsipal magistrat fuqarolik ishlari bo`yicha sud hokimiyatiga qaraganda 
oliy hokimiyat vakolatida bo`lgan ishni bajarish huquqiga ega emas. Munitsipal magistratlarga eski 
huquqlarda tiklash ruxsat etilmagan. 
 
27. Ulpian. III  asr.