Қадимги юнон-рим тарихи

1
 
qo’zg’olonchilarni boshliqlaridan biri.
 
2
 
Van Manning lashkarboshilari.
 
3
 
Van Man ag’dargan Xan sulolasi urug’i  
 
4
 
Lyu Syu  25-27 yillar.
 
5
 
Xubey provinsiyasidagi  u`yezd.
 
6
 
Xenan provinsiyasidagi  shahar.
 
7
 
“Qizilqoshlilar”  harakat qilgan tuman
 

---

 
 133 
 
 
Millionli qo`shin o`z yo`lida hammasini yo`q qilishi lozim. Bu shahar (Kun`yan)ning aholisini qirib 
tashlaymiz qon daryosi bilan oldinga yuramiz…” 
 
Bu  vaqtda  bo`lg`usi  imperator    Yan  va  Dinlindan  bir  qancha  qo`zg`olonchilar  bilan 
Kun`yanga  qutqarishga keldi…  Xan askarlari yengildilar … Kun`yandan askarlar chiqib  Xanlar 
bilan  bir qatorda  urushdilar. Van I qochdi,  Van Man qo`shini taraddudlanib qoldi … Yo`lbars   va 
qoplonlar  g`azablandilar. Askarlar qochib ketdilar va o`z viloyatlariga qaytdilar… Poytaxt  qaltirab 
qoldi.    
Poytaxtga tomon hamma joyda yaqinda turgan qo`zg`olonchilar   oqdi… 
Van Man  poytaxtni barcha qamoqxonalariga  jinoyatchilarga   qisman amnistiya e`lon qilish,   
qurol tarqatish  uchun choparlar yubordi… Lashkarboshi   Shi Chen Vey daryosidagi  ko`prikdan  
o`tmoqchi  bo`lganda  butun qo`shin  qochib ketdi.  Shi Chen bir o`zi qaytdi. Qo`zg`olonchilar  Van 
Man  oilasini  qabrini  ochdilar:  bolalari,  xotini,  otasi,  bobosi  va  ularni  tobutini    to`qqiz 
ibodatxonalarni, Mintan “Saroyi va imperator maktabini yoqdilar. Shafaq butun shaharni yoritdi …  
 
To`qqizinchi  oyda  qo`zg`olonchilar    shaharga  shimoldan  Syuan`pin  darvozasi  orqali  kirdilar. 
Chjan  Xan darvozalarda har bir qo`zg`olonchini o`ldirdi.  Van I, Van Lin, Van Syun  va boshqalar 
o`zaro  askarlarni    bo`lib  olib,  saroyning  Shimoliy  darvozalarini  himoya  qildilar.  Xan  tarafdorlari 
askarlar    unvon  olish  uchun    Van  Manni    ushlab  olishni    orzu  qildilar.  Yetti  mingdan  ortiq  
favqulodda  jasorat  bilan  jang    qildilar.    O`sha  kun  kechqurun  vazirliklar    va  saroylardan    hamma 
qochib ketdi…  
Yong`in ichki saroyga  yaqinlashdi… Van Man  yong`indan Syuan`shi saroyini oldingi zalida  
qutuldi. Olov unga   yetdi. Saroy ayollari “biz nima qilishimiz kerak” deb qichqirdilar…  Van Man 
aytdi:  “Osmon menga  hokimiyatni berdi, Xan askarlari menga zarar  yetkazishi mumkinmi?” 
Hamma vaqt  Van Man ovqatsiz qoldi, uni  kuchi kam edi. Uchinchi kun tongda amaldorlar uni  
oldingi  zaldan  olib  chiqdilar…  Hovuzni  suv    to`sig`idan    foydalanishini    o`ylab    va  aravada  
Szyan`tayga olib keldilar… 
 
Van Manni orqasidan  mingdan ortiq amaldor  va haram og`alari keldilar. Van I  kunduzi va 
kechasi jang  qildi va   juda charchadi. Deyarli  barcha o`ldirildi yoki yaralandi… 
Qo`zg`olonchilar saroyga “Xoin Van  Man qani?” deb bostirib kirdilar. Shu vaqtda  xonadan 
go`zal ayol chiqib “ Szyan`tayda” dedi. Qo`zg`olonchilar u yerga  shoshildilar,  saroyni bir necha 
qator  bilan o`rab  oldilar, kamonlar va arbaletlardan otishma ochdilar, Van Manning himoyachilari 
sekin  -  asta  yiqildilar,  ularda  o`qlar  tugadi,  otishga  hech  narsa    yo`q  edi.    Yuzma  –  yuz 
to`qnashuvlar  boshlandi.  Van  I    o`g`li  bilan    va  boshqalar  halok  bo`ldilar.  Savdogar    Di  I  Van  
Manni    o`ldirdi  va    uni  kamarini  muhri    bilan  oldi…    Barcha  viloyatlar  va  u`yezdlar    taslim  
bo`ldilar. Osmon mamlakati Xan sulolasiga  tegishli bo`ldi. 
 
Ikkinchi yil (eramizning 24–yili) imperator  Geenshi  poytaxt  Chananga   keldi va  umumiy  
amnistiya  to`g`risida  farmon berdi;  undan Van Manning bolalari mustasno edi.  
Bir yildan  ko`p vaqt o`tdi. Imperator Geenshe boshqaruv ishlari bilan shug`ullanmadi. Keyingi 
yilni  yozida    bir  necha  yuz  ming    “Qizilqoshlilar”  Fan  Chun    boshchiligida  zastavaga  kirdilar  va 
Lyu    pinszini  imperator  deb  e`lon  qildilar.  Geenshiga      hujum  qilganlarida    u  tas`lim  bo`ldi. 
“Qizilqoshlilar”  poytaxtning  saroy    kvartallarini  yondirdilar  va  Geenshini    o`ldirdilar.  Ochlar  bir 
birlarini yedilar. O`ldirilganlar  bir necha yuz mingni tashkil qildi. Poytaxt xarobaga  aylandi. 
Хрестоматия по истории  древнего мира. М., 1991. 103-108 стр