Adabiyotshunoslik nazariyasi

Tiniq havo... Koʻk yuzinda oppoq, harir pardadak
Oq bulutlar, unda-munda yoyilgʻanlar parishon.
Shuʼlalarning aksi bilan yiltillagan yignadak,
Kun tigʻlari qarashlargʻa oʻtkur-oʻtkur sanchilgʻan…

Qip-yalangʻoch daraxtlar ham quchoq ochib, koʻz tutub,
Koʻk koʻylakning butishini chidamasdan kutalar.
Qargʻalar ham qishda qilgʻan gunohlarni unutub,
Uzr aytmasdan, indamasdan, uchub-uchub ketalar.

Sezgilarni uygʻotgʻuchi hidli gullar toʻplanib:
"Biz ham yoʻlgʻa chiqdiq!" – deya yuborgʻanlar bir chopar.
Gul hididan rizq emguchi jonivorlar uygʻonib,
Erta-indin boqchalargʻa, chamanlarga tarqalar.

Koʻklamoyning ipak koʻylak etaklari sudralib,
Qora yerning boshlarini silab-siypab keladir.
U silashdan, u siypashdan quvvat olib, kuch olib,
Qora yer ham koʻksidagi oltunlarni beradir.

Koʻklam bilan yurtimga ham bir koʻkarish kelsaydi,
Koʻngillar ham havolardak, koʻklam hidi bersaydi,
Dillarga ham havolardak koʻklam ruhi kirsaydi!..
Andijon, 1924, 18-fevral

Ushbu qiyosiy-tanqidiy matnga tayanch sifatida asl nusxa olindi. Aslida qiyosiy-tanqidiy matn nusxadagi ma’no-mazmun hamda mohiyat saqlangan holda til nuqtayi nazaridan bugungi kun ommasiga avvalgidan ko’ra tushunarli tarzda yaratilgan bo‘lishi kerak esa-da bu urinishimizda tinish belgilarini bugungi punktuatsiya qoidalari bo‘yicha o‘zgartirishimiz va ba’zi o‘rinlarda orfografik islohatga qo‘l urganimizni aytmaganda she’rning asl ildizidan sug‘urib bugungi kun tiliga to‘laqonli tadbiq etishga botina olmadik. Ehtimol, vaqtlar o‘tishi natijasida tildagi o‘zgarishlar sabab yozilmish asarlar eskirar va omma uchun matnlarning-da isloh qilinishiga ehtiyoj tug‘ilar, lekin bu narsani, fikri ojizimizcha, u qadar oqlab bo‘lmaydi. Chunki Cho‘lpon bugungi davr ijodkori emas, uning davrida tilimizda singarmanizm hodisasi bor edimi va bu uning bitgan asarlarida ham akslanganmidi? Tamom! Uning tili asarlarda qanday yozilgan bo‘lsa shundayligicha saqlanishi kerak. Va biz-da matnning orfografik normalariga tegilgan holda she’rni asl variantiga qo‘l urmadik.