Adabiyot va zamonaviylik

Yozuvchida bu ishq – mavzuga, to`g`rirog`i, mavzuga asos beruvchi g`oyaga tushadi. Yanada aniqroq aytsak, g`oya va mavzu yaxlitlashib, bir butun bo`lib dunyoga keladi va ana shu shaklda yozuvchini o`ziga batamom mahliyo qiladi. Shuning uchun ham yozuvchi Aleksey Maksimovich Gorkiy badiiy adabiyotning ikkinchi elementini mavzu deb belgilaydi va unga quyidagi to`g`ri, asosli ta`rifni beradi:

“Tema avtor tajribasida bunyodga kelgan, hayotning o`zi ko`rsatib bergan, ammo hozirgacha avtor tasavvurida ham to`la-to`kis shakllanmagan bir holda saqlanib, obrazlarda gavdalantirishni talab qilib, avtorda ishlashga mayl uyg`otadigan g`oyadir” (Ta`kid bizniki – H.U.)1, -deydi; mavzu va g`oyaning butunligini ta`kidlaydi. “O`tkan kunlar”ning muallifi “Shunga ko`ra mavzuni moziydan, yaqin o`tgan kunlardan, tariximizning eng kirli, qora kunlari bo`lgan keyingi “xon “zamonlari”dan belgiladim”,-mavzu va g`oya butunligining isbotini beradi.

• “Tema avtor tajribasida bunyodga kelgan, hayotning o`zi ko`rsatib bergan, ammo hozirgacha avtor tasavvurida ham to`la-to`kis shakllanmagan bir holda saqlanib, obrazlarda gavdalantirishni talab qilib, avtorda ishlashga mayl uyg`otadigan g`oyadir” (Ta`kid bizniki – H.U.)1, -deydi; mavzu va g`oyaning butunligini ta`kidlaydi. “O`tkan kunlar”ning muallifi “Shunga ko`ra mavzuni moziydan, yaqin o`tgan kunlardan, tariximizning eng kirli, qora kunlari bo`lgan keyingi “xon “zamonlari”dan belgiladim”,-mavzu va g`oya butunligining isbotini beradi.
•  

“Muhabbat ul o`zi eski narsa, lekin, har bir yurak oni yangarta” (H.Toqtosh) ekan, yozuvchi hatto bir xil mavzuga murojaat qilganda ham, uning mazmuni mutlaqo bir-biriga o`xshamaydi, takror bo`lmaydi (takrorlansa san`at o`ladi).

• “Muhabbat ul o`zi eski narsa, lekin, har bir yurak oni yangarta” (H.Toqtosh) ekan, yozuvchi hatto bir xil mavzuga murojaat qilganda ham, uning mazmuni mutlaqo bir-biriga o`xshamaydi, takror bo`lmaydi (takrorlansa san`at o`ladi).
• Jumladan, A.Qodiriyning “O`tkan kunlar” va “Mehrobdan chayon” romanlarining mavzui-keyingi “xon zamonlari”dagi hayot. Ammo ikkalasidagi mazmun (g`oya) ham, shakl (obraz, xarakterlar) ham tamomila yangidir.