Adabiyoт uмuмiy o‘rтa тa’liм мakтablarining

Aka-uka 
GRIMMLAR
Aka-uka  (Yakob  1785–1863,  Vilgelm  1786–1859)  Grimmlar  Mag-
deburg (Germaniya) universitetida o
‘
qib yurgan chog
‘
laridayoq o
‘
rta asr 
olmon tarixi va madaniyati, xalq og
‘
zaki ijodi hamda til va adabiyoti bilan 
jiddiy  shug
‘
ullanganlar.  O
‘
qish,  o
‘
z  ustlarida  qattiq  ishlash  Grimmlar 
uchun  baxt  yo
‘
li  bo
‘
ldi.  Ular  avval  Gettingen,  keyinchalik  esa  Berlin 
universitetining  professorlari  bo
‘
ldilar.  Olmon  xalq  og
‘
zaki  ijodining 
gullab-yashnashiga, olam kezishiga ulkan hissa qo
‘
shdilar. 
Grimmlar  ertaklarning  ko
‘
pchiligini  bevosita  ertak  aytuvchilardan 
tinglab,  ba
’
zilarini  esa  dehqonlar  bilan  suhbatlashib  yozib  olardilar. 
Xalqdan  olingan  ertaklarning  har  biri  Grimmlar  tomonidan  qayta 
ishlanib, yana xalqqa qaytarildi.
1812–1822  yillarda  Grimmlar  yozgan  “Bolalar  va  oilaviy  ertaklar” 
nomli uch jildlik kitob yuzaga keldi. 
Bu  kitoblarga  ikki  yuzdan  ortiqroq  ertak  jamlangan  bo
‘
lib,  unda 
mualliflar  afsonaviy,  maishiy  va  hayvonlar  haqidagi  ertaklarni 
umumlashtirganlar.  Ertaklarda  saxiylik,  mehnatsevarlik,  botirlik  kabi 
fazilatlar maqtalib, qorqoqlik, dangasalik va yolg
‘
onchilik qoralanadi. 
E’tibor bering:
Grimmlar ertaklarining asosiy qahramonlari shoh va shahzodalar 
emas, balki kambag‘al, beva-bechoralarning o‘g‘il-qizlari, cho‘pon 
yoki askarlar bo‘ldi. Ular o‘zlarining ibratomuz ishlari bilan ertak 
tinglovchida chuqur taassurot qoldiradi.

---

73
Grimmlarning dunyoga mashhur “Zolushka”, “Qor qiz” ertaklarining 
qahramonlari  hammadan  turtki  yeydigan,  so
‘
kish  eshitadigan  va  eng 
qiyin yumushlarni bajaradigan qizlar bo
‘
lib, ertak davomida o
‘
zlarining 
halol mehnati, yoqimli so
‘
z va odoblari bilan baxtiyor bo
‘
ladilar.
Ulardan  tashqari  “Botir  tikuvchi”,  “Yosh  pahlavon”,  “Bremen 
musiqachilari” kabi ertaklar o
‘
zbek bolalarining ham sevimli asarlariga 
aylanib qolgan.
E’tibor bering:
Aka-uka  Grimmlarning  qaysi  asarini  olmang,  hammasida 
ham, eng avvalo, yaxshi niyat egasi bo‘lish, mehnatga muhabbat, 
samimiylik targ‘ib etiladi. Ikkinchidan, har qanday holda ham, har 
qanday  mushkul  ish  boshiga  tushganda  ham  qahramonlar  chora 
qidiradi, tadbirkorlik, ishbilarmonlik yo‘lidan boradi va ofatlardan 
qutuladi. 
Aka-uka Grimmlarning ertaklari hamon olam kezib, ularning nomlarini 
jahonga yoyib yuribdi.