Adabiyot 8-sinf

O‘LJAS SULAYMONOV
1. 0‘ljas Sulaymonov qachon va qayerda tug‘ilgan?
J: 1936yilda Olmaota shahrida
2. 0‘ljas Sulaymonovning birinchi asari?
J: «Arg‘umoqlar», 1961yilda nashr qilingan
3. o’ljas Sulaymonovning kitoblarini toping.
J: «Quyosh!i tunlar», «Ajoyib tun», «Sharofatli vaqt lar», «Maymun yili», «Loy kitob», «Olovning ko‘chishi», «Yuma!oq yulduz», «Az i Ya»
4. 0‘ljas Sulaymonov qaysi asarida yevropaparastlar aytganiday, turkiylar yovvoyi va madaniyatsiz qavm emas, balki dunyoning eng qadimiy madaniyatli millatlaridan ekanligi asoslandi? J: «Az i Ya» asarida
5. 0‘ljas Sulaymonovning «Arg‘umoq» sheYini kim o‘zbek tiliga tarjima qilgan? J: Azim Suyun
6. 0‘ljas Sulaymonovning «Mambet botirning qatl ol didan aytganlari» she’rini kim o‘zbek tiliga tarjima qilgan?
J: Shavkat Rahmon


FIRDAVSIY
1. Firdavsiy tug‘ilgan Tus shahri hozir qanday ataladi?
J: Firdavs
2. «Shohnoma» yozish dastlab kimga topshirilgan edi?
J: Abu Mansur Daqiqiyga
3. Firdavsiydan oldin kim «Shohnoma»ning ming bayti ni yozib tugatgan edi? J: Abu Mansur Daqiqiy
4. «Shohnoma»ni yozish kimning topshirig‘i bilan Fir davsiyga topshirildi? J: Nuh ibn Mansur Abulqosim
5. «Shohnoma»da nechta sulola va nechta hukmdor tarixiga oid voqealar aks etgan?
J: To‘rt sulola, 50 hukmdor
6. Eron qahramonlik eposlarini bir joyga yiqqan «Xudoynoma» asari qachon yaratilgan?
J: IIIVII asrlarda
7. Eron tarixini yorituvchi asarlar yozgan mualliflarni sanang.
1. Abul Muayyad Balxiy 2. Abu Ali Muhammad ibn Ahmad Balxiy 3. Mas’ud Marvaziy 4. Abulqosim Firdav siy
8. Firdavsiy «Shohnoma»ni necha yil mobaynida yarat di? J: 30 yil
9. Firdavsiy «Shohnoma»si necha baytdan iborat?
J: 60 ming bayt
10. Firdavsiy «Shohnoma»sining 40 dan ortiq nusxa sini qiyosiy o‘rganib, mukammal ilmiytanqidiy matnini tuzishni qaysi hukmdor nechanchi asrda mutaxassis olim larga buyurgan? J: XV asrda Mirzo Ulug‘bekning akasi Boysung‘ur Mirzo Hirotda olimlarni to‘plagan
11. Firdavsiy «Shohnoma»si tasvir manbasiga ko‘ra necha qismga bo linadi? J: 3 qismga: 1.Qayta ishlangan eng qadimgi afsonalar bayoni. 2. Xalq qahramonlari haqidagi afsona, rivoyat va qissalarning badiiy talqini.
3. Tarixiy shohlar hayotidan olingan voqeahodisalar asosidagi qissalar
12. Firdavsiy «Shohnoma»sining bosh g‘oyasi nima? .
J: Bosh g‘oya vatanni uluglash, xalq qudrati va
salohiyatini ko‘zko‘z qilish, elning yetuk farzandlari qadrini ko’tarish, o‘quvchiga kuchli vatanparvarlik his sini singdirish
13. Qaysi asarforsiy tilda yaratilgan bo’lishiga qaramay Eron va Turon xalqlarining mushtarak yodgorligi hisoblana di? J: Firdavsiyning «Shohnoma»si
14. Firdavsiy «Shohnoma»sini tarjima qilgan ijod korlarni toping. J: XVIII asrda Shoh Hijron, Xomushiy;
XIX asrda Nurmuhammad Buxoriy, Ochilmurod Miriy;
XX asrda Shoislom Shomuhammedov, Hamid G‘ulom, Nazarmat, Jumaniyoz Jaborov
15. Firdavsiy «Shohnoma»si nechanchi yillarda yur timizda nashr qilingan?
J: 3 marta: 1975,1976,1977yillarda
16. Firdavsiy «Shohnoma»sidagi Siyovush kim?
J: Eron shohi Kay Kovusning o‘g‘li, ona tarafdan Turon shohi Afrosiyobning ukasi bo‘lmish Garzevaz ning evarasi
17. Firdavsiy «Shohnoma»sida Afrosiyob qanday tush ko radi? J: Tushida o‘zining Kovus shohga asir bolgani, bayrog‘i yerga tushib, lashkari halok boMgani, o‘zini Kovusning o‘g‘li qilich bilan ikkiga bo‘lib yubor ganini ukasi Garzevazga aytadi
18. Firdavsiy «Shohnoma»sidagi qaysi qissa Eron Turon do‘stligini tarannum etadi?
J: «Siyovush qissasi»
19. Qaysi ijodkor Tusiy nomi bllan ham shuhrat qozon gan? J: Abulqosim Firdavsiy
20. Firdavsiy «Shohnoma»ni yozishga qachon kirish gan? J: 35 yoshida
21. Firdavsiy «Shohnoma» ustida necha yil ishlaydi?
J: 3035 yil
22. Firdavsiy «Shohnoma»ni qaysi hukmdorga taqdim etadi? J: Sulton Mahmudga
23. Firdavsiy yana qanday doston yozgan?
J: «Yusuf va Zulayxo»
24. Firdavsiy «Shohnoma»sida Temirchi Kova nima uchun ilonbosh Zahhokka qarshi kurashga otlanadi?
J: Zahhok yelkasidan o‘sib chiqqan ilonlarni yosh bolalarning miyasi bilan boqar edi. Temirchi Kovaning 18 farzandidan 17 tasi ajdahoga yem bo‘ladi. Navbat so‘nggi farzandiga yetganda Zahhokka qarshi jangga otlanadi
25. Firdavsiy «Shohnoma»sida tasvir etilgan voqealar qachongacha bolgan tarixni o‘z ichiga oladi? J: Miloddan avvalgi 3223yildan milodiy 651yilgacha
26. Firdavsiy «Shohnoma»sida qaysi sulolalar tarixi aks etgan? J: Peshdodiylar, kayoniylar, ashkoniylar, sosoniylar
27. Firdavsiy «Shohnoma»sida nechta podshohlikning tasvir va tavsifi aks etgan? J: 50 ta
28. Firdavsiy «Shohnoma»si shartli ravishda qanday qismlarga bo‘linadi?
J: 3 ta: Mifologik, qahramonlik, tarixiy qismlar
29. Firdavsiy «Shohnoma»sining mifologik qismida qanday voqealar aks etadi? J: «Avesto»da qayd etilgan qadimgi miflar va kosmogonik tasavvurlar
30. Firdavsiy «Shohnoma»sining qahramonlik qismida gi asarlar markazida kim turadi? J: Rustam
31. Qaysi asar Sharq adabiyotida xamsachilik an’anala rining paydo bo‘lishiga olib keldi?
J: Firdavsiy «Shohnoma»si
32. Firdavsiy «Shohnoma»sidagi mifologik obrazlar qaysi? J: Kayumars, Hushang, Tahmuras, Jamshid
33. Firdavsiy «Shohnoma»sidagi afsonaviy obrazlar qaysi? J: Som, Narimon, ZoJ, Rustam, Gev, Bijon
34. Firdavsiy «Shohnoma»sidagi tarixiy personajlar qaysi? J: Iskandar, Bahrom Go‘r, Mazdak, Anushirvon, Xusrav Parviz
35. Firdavsiy «Shohnoma»sidagi odil podshoh kim?
J: Jamshidning o‘g‘li Faridun
36. Firdavsiy «Shohnoma»si qaysi vaznda yozilgan?
J: Mutaqorib bahrida
37. Firdavsiy «Shohnoma»si ilk bor o‘zbek tiliga kim tomonidan tarjima qilingan? J: 1682yilda Mulla Xomush oxun Xomushiy tomonidan
38. Firdavsiy «Shohnoma»si asosida 20yillarda kim qanday pyesa yaratgan?
J: G‘ozi Yunus «Zahhoki moron»
39. Noma badiiy asarturi sifatida ilk bor kimning ijodida paydo bo‘lgan? J^ Firdavsiyning
40. Firdavsiy «Shohnoma»sida qavsi podshoh davrida zulm kuchayib, adolat chekinadi?
J: Zahhok davrida
41. Firdavsiyning «Shohnoma» asarida qaysi shoh tushida davlat bayrog‘ining qulaganini ko‘radi va qarshi to monga mag‘lub bo‘lishdan qo’rqib sulh taklif etadi?
J: Afrosiyob
42. «Shohnoma», «Qutadg‘u bilig», «Xamsa» yaratish an’anasi qaysi jihatdan umumiylik kasb etadi?
J: Har uchalasi bir xil vaznda yozilgan
43. Firdavsiy «Shohnoma»si yurtimizda nechanchi asr dan tarjima qilina boshlagan? J: XVIII asrdan
44. Firdavsiy «Shohnoma»sida forsiyzabon xalqning qaysi davrdagi hayoti qalamga olingan?
J: Islomdan avvalgi davr hayoti
45. «Shohnoma»da Firdavsiy arab bosqinidan qutulib mustaqil davlat tuzgan xalqning islomdan qancha oldingi zamon tarixi, voqeahodisalari, afsona va rivoyatlarini qay ta tiklaydi? J: 250 300 yil oldingi
46. Firdavsiy «Shohnoma»sining bir qismi yurtimizning qaysi shahrida bitilgan? J: Buxoroda
47. Firdavsiy «Shohnoma»sida Eron va Turonning necha ming yillik tarixi, nechta hukmdor, nechta sulola tarixi qalamga olingan?
J: 4 ming yillik tarix, 50 hukmdor, 4 ta sulola
48. «Shohnoma»dagi Garsevaz kim?
J: Afrosiyobning ukasi
49. «Shohnoma»da Siyovush Balxni zabt etganda necha yoshda edi? J: 14 yoshda
50. «Uchdan ikki jahon zeri poyimdur, Eroni, Turoni ham saroyimdur». Ushbu parcha Firdavsiy «Shohnoma»si dagi qaysi qahramon nutqidan olingan? J: Afrosiyob
51. Qaysi asar arab tiliga to’qqiz marta tarjima qilingan, pahlaviy tilida yaratilgan, lekin uning na asliyati, na tarjima si bizgacha yetib kelmagan?
J: «Xudoynoma» (Hukmdorlar haqida kitob)
52. «Xudoynoma» qaysi sulola talabiga binoan yozil gan? J: Eroniy sulola sosoniylar talabiga binoan
53. «Shohnoma» yozishni boshlagan Daqiqiy nima sa babdan o‘z ishini yakuniga yetkazolmadi?
J: Fojiali oMdirilgani uchun
0 .
373
54. ToM olim tomonidan birgalikda nasriy yo‘lda yaratil gan shohlar haqidagi asar nomini toping.
J: «Shohnomayi Mansuriy»
55. Nasriy yo’lda shohlar tarixini bitgan ijodkor kim?
J: Abul Muayyad Balxiy
56. SheYiy yo‘lda «Shohnoma» yozgan ijodkorlar kim lar? J: Abu Ali Muhammad ibn Ahmad Balxiy, Mas’ud Marvaziy
57. Eron va Turon o‘rtasida sulh tuzish kimga top shiriladi? J: Garsevazga