Abulqosimov h. P., Muminov n. G

Erkinlik va demokratiya institutining Limada dastlabki 
legalizatsiya xarajatlarini o‘lchash uchun o‘tkazgan 
eksperimentlari
154
 
Legalizatsiya ob’ektlari 
Dastlabki legalizatsiya xarajatlari 
Vaqt sarflari 
Pul sarflari 
Tikuv ustaxonasi
289 kun 
32 eng kam oylik ish 
xaqi 
Savdo kioskasi 
43 kun 
15 eng kam oylik ish 
xaqi 
Uy-joy qurish uchun yer 
uchastkasi 
7 yilga yaqin 
56 eng kam oylik ish 
xaqi 
Uy-joy qurish uchun yer uchastkasini rasmiylashtirishga 7 yilga 
yaqin vaqt va 56 eng kam oylik ish xaqi miqdorida pul mablag‘lari 
sarflangan. “Bizning tadqiqotlarimiz, -degan edi E.de Soto- 
peruliklarning qonundan tashqari faoliyat yuritishga tayyorligi 
qonunga bo‘ysunish bahosini ratsional baholashlari natijasi ekanligi 
ko‘rsatdi”
155
. Demak, xufyona iqtisodiy faoliyat faolligining asosiy 
sababi huquqiy rejimning noratsionalligi bo‘lib, bu holda 
kompaniyalarning taraqqiy etishi uning yaxshi ishlashiga kamroq 
bog‘liq bo‘lib, ko‘p hollarda qonun tomonidan yuklanadigan 
xarajatlarga 
bog‘liqdir.Tadbirkor 
ushbu 
xarajatlar 
bilan 
manipulyatsiya qilgan yoki amaldorlar bilan aloqalarni yaxshi yo‘lga 
qo‘ygan taqdirdagina faqat ishlab chiqarishni yaxshi yo‘lga qo‘ygan 
tadbirkorga nisbatan muvaffaqiyatli faoliyat yuritadi. Yomon 
qonunlar natijasida Peruda norasmiy faoliyat bilan iqtisodiy faol 
aholining 48% mashg‘ul bo‘lib, uning hissasiga 61,2% ish vaqti va 
YaIMning 38,9% to‘g‘ri kelgan
156
.
E.de Sotoning yana bir nazariy yangiligi – ichki iqtisodiy 
“yashirin” mexanizm, uning o‘zini o‘zi tashkillashtirishni tadqiq 
etishdir. Ilgari xufyonachilar faoliyati to‘g‘risida ularning hayotida 
yashash uchun kurashning kuchlilar qonuni hukm suradi, degan 
154
Qarang: