Abu rayhon beruniy nomidagi toshkent davlat texnika universiteti a. V. Mavlonov

4.3. Litologik g’zgarishlar va stratigrafik nomuvofiqliklar tufayli 
hosil bg’lgan qatlam chegaralarini g’rganish 
 
Qatlamlarning 
mahsuldorligi 
chegarasi 
ba’zi  hollarda 
g’tkazgich hisoblangan tog’ jinslaridan nog’tkazgich tog’ jinslari bilan 
almashinishi  natijasida  belgilanadi.  Demak,  qatlam  litologik 
xususiyati  bilan  g’zining  mahsuldorlik  chegarasini  belgilaydi  - 
kollektor  g’sha  chegaradan  tashqarida  mavjud  emas.  Bu  chegaraning 
holatini  quduqlardan  olingan  namunalarda,  geofizik  tadqiqotlar 
natijalariga  hamda  quduqlarda  g’tkazilgan  mahsuldrolikni  aniqlovchi 
tadqiqotlarga  qarab  belgilash  mumkin.  Agar  qazilgan  quduqlarning 
soni oz bg’lsa, bunday chegarani aniqlash taxminiy g’tkaziladi. Bunda 
quduqlarda  g’tkazuvchi  qatlam  bor-yg’qligini  aniqlash  bilan 
belgilanib,  ularning  orasidan  chegara  g’tkaziladi.  Bundagi  aniqlik 
albatta  quduqlar  orasidagi  masofaning  katta-kichikligiga  bog’liq 
bg’ladi. Qatlamning tugallanish chegarasi va uvib yuvilib  ketganligini 
aniqlash holatlarini aksariyat kesmalarni   korrelyatsiya qilish vaqtida 
mavjud  ma’lumotlarni  atroflicha  g’rganish  bilan  erishiladi.  Bunda 
chegara  quduqlar  kesimida  mahsuldor  qatlam  bor-yg’qligiga  qarab 
belgilanadi. 
Qatlamning  uzluksizligi  va  uning  chegarasini  mavjud 
ma’lumotlarga  qarab  tuzilgan  qatlam  qalinligi  xaritasiga  qarab 
g’tkazish  mumkin.
 
Kg’pgina  hollarda  qatlamning  chegarasini 
g’tkazishda  bir  qancha  kesmalar  tuzib,  ularning  natijalariga  qarab 
chegara  belgilanishi  mumkin.  Bunda  qatlamning  tugash  joylari 
belgilanadi va kesmalardan xaritaga tushirilib, g’sha nuqtalar birlashti-
rilishi natijasida qatlamning chegarasi kelib chiqadi. 
 

---

 
81