Abu ali ibn sino nomidagi buxoro davlat tibbiyot

AMALIY MASHG’ULOT № 2. 
 
MAVZU:
 
To`qimada gazlar almashinuvi.Nafasni boshqarilishi. Ovqatlanishning 
fiziolgik asoslari..(1,2-amaliy mashg`ulotlari)
 . 
Ta’lim berish texnologiyasining modeli. 
Mashg’ulot vaqti -4 soat 
Talabalar soni : 15nafar 
Mashg’ulot shakli 
AmaliyMashg’ulot 
Mashg’ulot rejasi 
To`qimalarda gaz almashinuvi.
Nafas markazi. 
Nafasning gumoral boshqarilishi.
Gipoksiya va uning turlari. 
Nafas boshqarilishida mexanoreseptorlar roli. 
Turli sharoitlarda nafas olish. 
O`pkaning nafasga taaluqli bo`lmagan funksiyalari. 
O’quv 
Mashg’ulot 
ning 
maqsadi: 
O`pkada va to`qimalarda asosiy prinsiplarini, qon bilan 
kislorad va karbonat angidrid bilan birikishi va tashilishi 
mexanizmlarini o`rganish. 
Qonning 
kislorod 
sig`imini 
hisoblash 
usullarini 
o`rganish. 

---

115 
Pnevmotohometriya va Pikfilometriya usullari bilan 
tanishish. 
Nafas markazi, nafasning boshqarilishini o`rganish. 
Ta’lim berish usullari 
Multimedia, «Kichik guruxlarda ishlash» usuli 
Ta’lim berish shakllari 
Jamoaviy 
Ta’lim berish vositalari 
O’quv-ishlanma , kompyuter,tajriba o`tkazish uchun 
anjomlar yig`indisi. 
Ta’lim berish sharoiti 
Metodik jihatdan jihozlangan auditoriya 
Monitoring 
va 
baholash. 
Oqzaki va yozma nazorat nazorat:savol-javob 
Amaliy Mashg’ulot ning texnologik kartasi 
Ish bosqichlari va 
vaqti. 
Ta’lim beruvchi 
Ta’lim oluvchilar 
Tayyorlov bosqichi 
(5 daqiqa) 
1.Auditoriya tozaligini nazorat qiladi. 
2.Talabalarni 
mashg’ulot 
ga 
tayyorgarligini tekshiradi. 
3.Davomatni nazorat qiladi. 
Mashg’ulotga 
tayyor 
bo’lish 
1. O’quv Mashg’ulot 
iga kirish bosqichi 
(40 daqiqa) 
1. Mavzuga oid bo’lgan boshlangich 
bilimlar darajasini 
aniqlash 
2,«Kichik guruhlarda ishlash» usulni 
mohiyatini tushuntirish 
3.«Kichik guruxlarda ishlash» usulida 
mavzu tahlili. 
Qatnashadilar. 
Tinglaydilar 
va 
savollarga javob beradilar 
2 – asosiy bosqich 
(65 daqiqa) 
1.Mavzuga oid amaliy ko’nikmalarni 
bajarish. 
1.Pnevmotaxometriya.Nafasni toxtatib 
turish funksional sinamasi 
Tomosha 
qiladilar 
va 
yozib oladilar. 
3-asosiy bosqich 
(40 daqiqa) 
1.Mavzu bo’yicha vaziyatli masala va 
testlarni mustaqil 
ravishda yechish. 
Yechadilar 
Yozadilar. 
4-yakuniy bosqich 
(10 daqiqa) 
1. Yakunlovchi hulosa qiladi. 
2. Mustaqil ish beradi.3. Uyga vazifa 
beradi. 
Tinglaydi. 
Yozib oladi. 
Jami: 4 soat 
Integrastiyasi: 
Gistologiya, anatomiya, biohimiya. 
 
Mavzuning asosiy savollari quyidagilardan iborat: 
Qon da gazlarning tashilishi va nafasning boshqarilishi.
1. Alveolalarda gaz almashinuvi. 
2. Qon da O2 va CO2 transporti. 
3. Qon da O2 va CO2 ning miqdori. QKS.
4. Qon bilan to'qimalar orasida gaz almashinuvi. 
5. Gipoqsiya, uning turlari. 
6. Nafas markazi. Nafasning reflektor boshqarilishi.
7. Nafasning gumoral boshqarilishi. 
8. Bolalar nafas tizimi fiziologiyasining o'ziga xosligi.
Mashg’ulot bayoni: 
Gazlarning qonda tashilishi.
Qon kislorodni alveolyar xavodan gavda 
to'qimalariga va karbonat angidridni gavda to'qimalaridan o'pka alveolalariga tashib 

---

116 
beradi. Bu gazlar qon da qanday xolatda bo'ladi? Ularning qonga yutilishi va qondan 
ajralib chiqishi qanday faktorlarga bog'liq?
Qonning kislorod tashishi 
Kislorodni asosan eritrositlar tashiydi. Arterial qondan ajratib olinadigan 19 xajm % 
kislorodning faqat 0,3 xajm % plazmada erigan, O2 ning qolgan miqdori 
eritrositlardagi gemoglobin bilan ximiyaviy birikkan bo'ladi. Gemoglobin (Hb) 
kislorod bilan bo'sh, oson dissosiasiyalanadigan birikma – oqsigemoglobin (HbO2) ni 
hosil qiladi. Gemoglobinning kislorod bilan birikishi kislorod tarangligiga bog'liq 
bo'lib, oson qaytariluvchi prosessdir. Kislorod tarangligi pasayganda oqsigemoglobin 
kislorod beradi.