Абу али ибн сино номидаги бухоро давлат тиббиёт институти №2 акушерлик ва гинекология кафедраси

Контрацепциянинг табиий усуллари. 
Календар ва симптотермал услублар
. 
Даврий равишда ҳайз цикли фертил фазасида жинсий сақланишга асосланган. Ҳайз 
цикли фертил фазаси уругланиш юз берувчи фазаси ҳисобланади. Бу услуб ютуғи ҳайз цикли 
физиологияси билимига, эркак ва аѐлни фертил фаза белгилай олишни билишни талаб қилади. 
Қишлоқ врачлик пункти вазифаси эркак-аѐлга тѝғри маслаҳат бериш ва бу услубни тѝғри 
ѝргатишдан иборат. 
Маслаҳат бериш врач, ҳамшира ѐки тиббиѐт ишчиси бѝлмаган яхши ѝргатилган ҚВП 
ишчиси ва шу билан бирга ушбу услуб муваффақиятли фойдаланувчи жуфтлар томонидан 
олиб борилиши мумкин. Нормопоник ҳайз циклига эга бѝлган аѐллар учун календар услуб 
(Огино-Кнауса услубини) жуда қулай ҳисобланади. 
Алохида аҳамият касб этувчи ҳолат:

норегуляр ҳайз цикли 

кѝкрак билан озиқлантириш 

Маслаҳат бериш ва мижозни ѝқитиш қандай олиб борилади: 

6 та кетма-кет келувчи ҳайз циклни, ҳайз 1 – кунини ҳайз цикли 1 куни ҳисоблаган 
ҳолда, белгилаб бориш

1 чи фертил кунни аниқлаш: 
Бунда энг қисқа цикл кунлари сонидан 18ни айриш билан 1 фертил кун=энг қисқа цикл-18 

Охирги фертил кунни аниқлаш: 
Бунда энг узун цикл кунидан 11 айрилади 
Охирги фертил кун = энг узун цикл –11 

Фертил фазада жинсий алоқа бѝлмаслиги зарур. 
Масалан, 6та ҳайз цикли 28, 26, 29, 27, 29 ва 27 кун давом этган. 
1чи фертил кун-26-18=8 
Охирги фертил кун-29-11=18 
Демак, ҳайз циклининг 8чи кунидан 18 кунигача жинсий алоқа тақиқланади. 

---

236 
Симптотермал услуб 
- даврий жинсий ушланиш услубларини бир неча хили қѝшилиб 
келишидир – цервикал шиллиқни текшириш, базал ҳароратини ѝлчаш ва календар услуб. Бир 
неча услубларни 1 вақтда қѝшилиб келиши фертил фазани янада аниқроқ аниқлашга олиб 
келади.