Abituriyentler ushın Qaraqalpaq tili páninen qollanba quwat Jarekeev Tildiń jámiyetlik xızmeti

KELBETLIK
Zattıń sının, sıpatın, qásiyetin, sapasın, kólemin, túr-túsin bildiretuǵın sózler kelbetlik dep ataladı. Olar qanday? qaysı? degen sorawlarǵa juwap beredi. Kelbetlik sózler kópshilik jaǵdaylarda ózi anıqlaytuǵın atlıq sózdiń aldında kelip, jupkerlesiw usılında baylanısadı. Mısalı: sulıw qız, qara boyaw, qızıl qálem –zattıń túr-tusin: góne kiyim, qattı aǵash, jaqsı adam – zattıń sapasın: úlken júk, awır is, jeńil zat – zattıń mólsherin bildiredi.
Kelbetlik – sóz túrlewshi qosımtalar (kóplik, seplik, tartım) menen ózgermeytuǵın sóz shaqabı. Kelbetlikler gápte tiykarınan, anıqlawısh hám pısıqlawısh xızmetin ataqaradı.
Kelbetlikler zattıń qanday belgisin bildiriwine qaray birneshe mánilik túrlerge bólinedi:

1. 
   Túr-tústi, reńdi bildiretuǵın kelbetlikler: aq, qara, kók, sarı, sur, shubar, sarı ala, qara ala, aq sarı.
   
2. 
   Sapalıq belgilerdi bildiretuǵın kelbetlikler: jaqsı, jaman, qımbat, ótkir, jumsaq, qattı, bos.
   
3. 
   Zatlarǵa, adamlarǵa hám haywanlarǵa baylanıslı jaǵadaydı bildiretuǵın kelbetlikler: jas, ǵarrı, góne, taza, aqsaq, sınıq, soqır, gereń.
   
4. 
   Dámdi bildiretuǵın kelbetlikler: ashshı, duzshı, mazalı, shiyrin, tatlı.
   
5. 
   Adamlarǵa hám haywanlarǵa tán qásiyettibildiretuǵın kelbetlikler: batır, qorqaq, ashıwshaq, múlayım, urısqaq, tebewik, jlawıq t.b.
   
6. 
   Adam hám haywanlardıń sırtqı kórinisine, salmaǵına, dene qurılısı, tulǵasına baylanıslı bildiretuǵın kelbetlikler: uzın, kelte, tompaq, arıq, semiz, toqpaqtay, bılshıqtay t.b.
   
7. 
   Kólem, aralıq mánisin bildiretuǵın kelbetlikler: keń, alıs, tar, jaqın.
   
8. 
   Hawa rayı, zatlardıń ıssı-suwıǵına baylanıslı belgilerdi bildiretuǵın kelbetlikler: ıssı, suwıq, salqın, muzday, qanjılım.
   

Sapalıq hám qatnaslıq kelbetlikler
Kelbetlikler zattıń hárqıylı belgilerin bildiriwi hám grammatikalıq (leksika-grammatikalıq) ózgesheliklerine qaray sapalıq hám qatnaslıq kelbetlikler bolıp ekige bólinedi.