Abituriyentler ushın Qaraqalpaq tili páninen qollanba quwat Jarekeev Tildiń jámiyetlik xızmeti

Orın pısıqlawısh. Is-hárekettiń isleniw ornın bildiretuǵın pısıqlawıshqa orın pısıqlawısh delinedi. Orın pısıqlawısh qayerde? qayaqqa? qayda? qayerge? qaydan? qayerden? qayaqtan? qayer menen? qalay qaray? qayer arqalı? t.b. sorawlarǵa juwap beredi. Orın pısıqlawısh, kóbinese orın ráwishi, barıs, orın, shıǵıs seplik qosımtalı sózler hám tirkewishli atlıqlar arqalı bildiredi: Uzaqta qarawıtıp mallar jayılıp júr. Ol peshtiń artına jasırındı. Úlken hawa sharları aspanǵa kóterildi. Daladan dúrsildi esitildi. Olar seyisxana tárepke qaray ketti.
Waqıt pısıqlawısh. Is-hárekettiń isleniw waqtın sıpatlaytuǵın pısıqlawıshqa waqıt pısıqlawısh delinedi. Waqıt pısıqlawıshı qashan? qay waqta? Qashannan beri? qashanǵa deyin? t.b. sorawlarǵa juwap beredi. Waqıt pısıqlawısh, kóbinese waqıt ráwishinen, waqıt mánili atawıshlardan, atawısh sózler menen kómekshi atawıshlardıń dizbeginen, hal feyil hám hal feyildiń basqarıwındaǵı sózler arqalı bildiriledi: Serimbet Shegirkólge sáskede keldi. Búgin bul ármanǵa jetistim. Bul qosıq burınnan bar. Qısta bárinen de burın suw ishetuǵın qolaylı jeri bolmasa kelispeydi. Liza juwırıp baratırıp kóyleginiń jeńine qolın suqtı. Úsh kúnlikte balıqshılar ushın tutınıw zatları keldi.
Sın pısıqlawısh. Is-hárekettiń isleniw sının, sapasın, qalay islengenin bildiretuǵın pısıqlawıshqa sın pısıqlawısh delinedi. Sın pısıqlawıshı qalay? qáytip? qalayınsha? t.b. sorawlarǵa juwap beredi. Sın pısıqlawısh, kóbinese sın ráwishi, kelbetlik, hal feyil, eliklewish sózlerden qıya seplik qosımtalı hám tirkewishli atawıshlar arqalı bildiriledi: Jabayı shópleri tazartılıp, ǵawasha nálleri tez rawajlandı. Hawa rayı ábden buzıldı. Ol artına jalt-jalt qaraydı. Tájibay ata menen jaqsı sóylesti. Trubasher fermada zootexnik bolıp isleydi. Serkebay tunjırawı menen otır.
Muǵadar-dáreje pısıqlawısh. Is-hárekettiń isleniw muǵdarın, sanın, shamasın bildiretuǵın sózlerge muǵdar-dáreje pısıqlawısh dep ataladı. Muǵdar-dáreje pısıqlawıshı qansha? neshe? neshe ret? qanshadan? t.b. sorawlarǵa juwap beredi. Muǵdar-dáreje pısıqlawıshı, kóbinese muǵdar ráwishinen, san hám awırlıq mánidegi sózlerden boladı. Mısalı: Bizler olardı kóp kúttik. Onıń túri azıraq ózgergen. Olar az waqıt únsiz otırdı. Olar ele úsh jıl oqıydı. Men alǵa qaray tórt-bes qádem júrdim. Bir jıldıń ishinde paxta atızınıń zúrááti 3,2 centner kóbeydi.