Abiltayev Nazarbay Xojamurat ugʻli. 1001-18/1 ki (ат-servis) Rakamli kurilmalarni loyixalashga kirish fanidan mustaqil ishi

Abiltayev Nazarbay Xojamurat ugʻli. 1001-18/1 KI (АТ-servis) Rakamli kurilmalarni loyixalashga kirish fanidan mustaqil ishi

Mavzu: Raqamli integral sxemani rusumlash va belgilash tizimi

• Integral sxema (IS, integral mikrosxema) — juda ixcham (mikrominiatyur) elektron qurilma

Reja

• Integral sxema
• Raqamli sxemalarning tasniflanishi. 
• Raqamli integral mikrosxemalar. 

• Integral sxema (IS, integral mikrosxema) — juda ixcham (mikrominiatyur) elektron qurilma. Elementlari (diodlar, tranzistorlar, rezistorlar, kondensatorlar va b.) konstruktiv, texnologik va elektr jihatdan oʻzaro uzviy bogʻlangan (birlashtirilgan) va oʻta zich joylashtirilgan boʻladi. Uzluksiz yoki diskret (uzlukli) elektr va optik signallar tarzidagi axborotlarni qabul qilish, qayta ishlash uchun moʻljallanadi.

elementlarni birlashtirish (integratsiya) usuli boʻyicha — yaxlit (monolit) va gibrid (tarkibiy) (osma diskret elektron asboblarlan foydalanilgan) sxemalar; ishlov beriladigan signallarning xili boʻyicha — raqamli va analog sxemalar; IS dagi elementlar soni N (integratsiya darajasi) boʻyicha — kichik (N< 102)? oʻrta (N = 102 — —103), katta {N= W— 104) va juda katta (N> 104) sxemalarga boʻlinadi. I. s. elektron hisoblash mashinalari, nazorat-oʻlchash apparatlari, aloqa texnikasi va b. sohalarda qoʻllaniladi.

• Integral sxemalar va mikroprotsessor qurilmalarining xususiyatlari Har qanday parametmi o‘lchash yoki nazorat qilishda bir qator hollarda oichanayotgan kattaliklaming qiymatlarini elektron asboblar yordamida aniqlash va kuzatib borish bilan bog‘liq bo‘lgan turli operatsiyalarini avtomatik ravishda bajarish zarur bo‘ladi. Bu masalalar mikroprotsessor qurilmalar yordamida hal qilinadi.

• 0 ‘lchov asboblarida, o‘zgartkichlarda va texnologik o‘lchashlar uchun foydalaniladigan tizimlarda mikro EHM va mikroprotsessorlar qo‘llaniladi. Bu qurilmalaming texnik asosi bitta kristallda 103— 1012 ta elementi boigan katta va o‘ta katta integral sxema (KIS va 0 ‘KIS)lar hisoblanadi. Keyingi paytlarda mikroelektronika va hisoblash texnikasining eng muhim yutug‘i KIS asosidagi mikroprotsessorlami yaratish hisoblanadi

• Integral mikrosxemalar (IS)—deb, yagona texnologik jaraenda tayyorlanib, muayyan sxema bo‘yicha ulangan va umumiy plastmassali yoki metall korpusga yaxlit joylashtirilgan va diod, tranzistorlar, kondensatorlar, rezistorlardan tashkil topgan mikroelektronika qurilmalariga aytiladi. Bitta integral mikrosxema yuzlab va undan yuqori miqdordagi diskret elementlar (diod, tranzistorlar, kondensatorlar va boshqalar)dan tashkil topgan elektron sxemaga ekvivalentdir. Integral sxemalar IS (JO2 elementgacha), katta IS (JO4 elementgacha), o‘ta katta IS (104 va undan ko‘p element) ko‘rinishida bo‘lishi mumkin. IS laming ya.o‘., plenkali va gibrid shakllari mavjud.

• YArim o'tkazgichli IS larda elementlar va ular orasidagi bog'lanishlar ya.o‘. sirtida va ichida (hajmida) bajariladi Plyonkali /Slar dielektrik asosga vakuum ostida yoki boshqa usul bilan ma’lum konfiguratsiya va turli materiallardan tashkil topgan plyonkalami yopishtirish yo‘li bilan tayyorlanadi.

• Gibridli (aralash) /Slarda plenkali tcxnologiya usuli bilan tok o‘tkazuvchi metall yo‘lakchalar va maydonchalar dielektrik materialdan yasalgan asosga joylashtirilib, sirtiga mikroelektronika elementlari (diodlar, tranzistorlar, rezistorlar va boshq.) montaj qilinadi.IS laming afzalligi yuqori ishonchlilik, tezkorlik, og‘irligining kamligi, kam energiya talab etishi, bajaraetgan funksiyalarini murakkablashtirish imkoniyatining borligi va boshqalar hisoblanadi.

• Raqamli sxemalarning tasniflanishi. IMS bajarayotgan asosiy vazifa elektr signali (tok yoki kuchlanish) ko‘rinishida berilayotgan axborotni qayta ishlash hisoblanadi. Elektr signallari uzluksiz (analog) yoki diskret (raqamli) shaklda ifodalanishi mumkin. Shu sababli, analog signallarni qayta ishlaydigan mikrosxemalar – analog integral mikrosxemalar (AIS), raqamli signallarni qayta ishlaydiganlari esa – raqamli integral sxemalar (RIS) deb ataladi.